[DOOR RIGOBERTA] De Week van de Lentekriebels is een nationale projectweek voor het speciaal- en basisonderwijs, georganiseerd door Rutgers in samenwerking met de regionale GGD. Scholen die meedoen geven een week lang les over weerbaarheid, relaties en seksualiteit. In dit blog deel ik graag passende boekentips bij dit onderwerp.
– 13 kinderboeken bij de Week van de Lentekriebels –
De Week van de Lentekriebels
Nog even en het is weer tijd voor de Week van de Lentekriebels! Deze jaarlijkse campagne, georganiseerd door Rutgers, het kenniscentrum seksualiteit, heeft als doel om op een speelse en educatieve manier aandacht te besteden aan relationele en seksuele vorming. Met boeiende activiteiten, gesprekken en lessen kunnen leerkrachten hun leerlingen inspireren en informeren over thema’s als liefde, vriendschap, grenzen en respect. Bereid je voor om samen met je klas de lentekriebels te omarmen en belangrijke onderwerpen bespreekbaar te maken!
De Week van de Lentekriebels is één van de manieren waarop scholen structureel aandacht kunnen geven aan relationele en seksuele vorming. Belangrijk om te weten dat de deelname aan de Week van de Lentekriebel vrijwillig is. Scholen maken zelf een keuze in of ze meedoen, hoe ze meedoen en welke lessen of lesmethode ze gebruiken.
Door deel te nemen aan de Week van de Lentekriebels kunnen scholen niet alleen de kennis en bewustwording van hun leerlingen vergroten, maar ook een veilige omgeving creëren waarin belangrijke onderwerpen bespreekbaar zijn. Door samen te werken aan een positieve houding ten opzichte van seksualiteit en relaties, kunnen leerkrachten bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling en het welzijn van hun leerlingen.
Afgelopen jaren is er helaas veel ophef ontstaan rondom deze week. Wees ervan bewust dat de overheid voor ieder vak op de basisschool kerndoelen heeft vastgesteld waar scholen aan moeten werken. Relationele en seksuele vorming valt onder het vak ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’. Scholen werken in dit vak aan kerndoel 38:
“De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.”
Als ouder mag je verwachten dat de lessen over relationele en seksuele vorming op school aansluiten bij de leeftijd en ontwikkeling van je kind. Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) heeft daarom samen met Rutgers de kerndoelen uitgewerkt in leerlijnen. Het is dus zeker niet zo dat kinderen in groep 1/2 hetzelfde leren als kinderen uit de bovenbouw.
Het thema van de Week van de Lentekriebels is voor 2024 Weerbaar online, waarbij leerlingen leren hoe ze veilig het internet kunnen gebruiken en hun eigen grenzen daarin kunnen aangeven.
Ik ben op zoek gegaan naar geschikte kinderboeken bij kerndoel 38. Het zijn boeken die passen bij de Week van de Lentekriebels, maar natuurlijk ook prima los van deze week ingezet kunnen worden.
Boekentips bij de Week van de Lentekriebels
Hierbij mijn 13 tips voor kinderboeken over relationele en seksuele vorming voor de basisschool.
Mijn familie, jouw familie Pauline Oud, geschikt vanaf groep 1
In dit informatieve prentenboek maken kinderen op een heldere en interactieve manier kennis met familie en relaties. De een woont om de week bij papa en dan weer bij mama terwijl de ander bij oma woont. Elke familie is anders en dat is helemaal oké!
Maar hoe dan?! Karin Middelburg & Philippine van der Goes, geschikt vanaf groep 2/3
Maar HOE dan!? helpt je om antwoord te geven op nieuwsgierige kindervragen als ‘Hoe worden baby’s gemaakt? en Wat voel ik nu?. Het boek is geschreven door twee experts in hun vakgebied. Dr. Karin Middelburg is gynaecoloog. Philippine van der Goes is coach bij ziekte. Ze zijn allebei moeder van jonge kinderen en schreven wat ze zelf misten: een eerlijk en divers voorleesboek mét humor.
Sam en het niet-leuke geheim Pieter Melsen, geschikt vanaf groep 2/3
Een kinderboek waarin wordt voorgedaan hoe je als kind van je geheim afkomt. Iedereen heeft wel eens een geheimpje. Sam heeft ook een geheimpje, alleen is die van hem niet leuk. Hij doet er alles aan om van zijn geheim af te komen, maar het wil maar niet lukken. Een belangrijk verhaal om het gesprek aan te gaan over wat spannend kan zijn om te vertellen aan een leerkracht, ouder of ander kind.
Het ritme van Ramses Femke van Oorsouw, geschikt vanaf groep 3/4
Ramses heeft duidelijk ritmegevoel. Als hij de klanken van de clave hoort, bewegen zijn billen vrolijk mee met de muziek. In de klas leert hij dat klasgenoten qua talent lijken op hun ouders. Dat vindt Ramses maar verwarrend want zijn beide moeders kunnen echt niet goed dansen. Van wie zou hij dan dat aangeboren ritmegevoel hebben? In dit boek wordt op een hele toegankelijke manier gesproken over het hebben van twee moeders, over een familievriend als ‘papa’, het samen vormen van een gezin en over het vooroordeel dat mensen van kleur altijd goed kunnen dansen.
Liever niet Zarissa Windzak, geschikt vanaf groep 3/4
Een onderwerp wat belangrijk is om te bespreken is het ‘ja, nee, twijfel-gevoel’. In het boek Liever niet gaat Manoe mee naar de verjaardag van oma. Daar komt Manoe in verschillende situaties terecht waarbij de leerlingen leren over het aangeven van grenzen. De situaties in het boek zijn heel herkenbaar voor kinderen zoals iemand die je zomaar een kus geeft of leeftijdsgenoten die je proberen over te halen om iets te doen wat je eigenlijk niet wil. Achter in het boek staan een aantal opdrachten die je goed in de klas kan uitvoeren, zoals het kiezen van mensen die je vertrouwt of hoe je duidelijk nee kunt zeggen.
Maar HOE dan?! Je lichaam is van jou Philippine van der Goes & Karin Middelburg, geschikt vanaf groep 3/4
Je lichaam is van jou en jij bent er de baas over. Maar hoe dan?! helpt je om samen te praten over wensen en grenzen. In dit boek lees je hoe je op een fijne manier met elkaar om kunt gaan – niet alleen in het echte leven, maar ook online. Vol geinige weetjes, interactieve doe-tips en doordenkvragen.
En ze leefden nog Elisabeth Lucie Baeten, geschikt vanaf groep 5/6
Vergeet de sprookjes waarin prinsessen alleen maar de taak hebben om mooi te zijn en te wachten op hun prins. De prinsessen in dit boek bepalen zelf hun eigen leven! Bekende sprookjes krijgen in dit boek een moderne make-over, niet zoals ze waren maar zoals ze kunnen zijn. Papa en Ariël ontdekken samen een belangrijke les: doe gewoon wat je blij maakt, dus gaat Ariël op waterpolo en papa op balletles! De tekst is op rijm geschreven, met veel humor. Ook de illustraties zijn geweldig, alle prinsessen hebben een hedendaagse outfit waardoor kinderen zich makkelijk kunnen herkennen in de personages. Er is gelukkig ook aandacht besteed aan diversiteit, zoals het hebben van twee papa’s of hoofdpersonen met verschillende huidskleur. Een leuk verhalenbundel om het gesprek over genderrollen bespreek te maken.
Zo voel ik mij vandaag! David Vlietstra, geschikt vanaf groep 5/6
Gevoelens kunnen soms lastig zijn. Je kunt je blij, boos, bang of verdrietig voelen maar ook verliefd, trots, jaloers of beschaamd. Helemaal ingewikkeld wordt het als je meerdere gevoelens tegelijk voelt. In dit informatieve boek wordt het nut van al die gevoelens heel duidelijk uitgelegd.
Lijfklets. Belle Barbé & Michal Janssen, geschikt vanaf groep 5/6
Lijfklets is geschreven door specialist seksuele opvoeding Belle Barbé en onderwijskundige Michal Janssen. Het is een bijzonder invulboek over belangrijke onderwerpen in de seksuele opvoeding. Van je lijf leren kennen tot verliefdheid en van grenzen aangeven tot rolpatronen. Een speels en luchtig boek, met informatie voor kinderen én volwassenen.
Ben jij ook op mij? Sanderijn van der Doef, geschikt vanaf groep 7/8
Psychologe en seksuologe Sanderijn is de autoriteit op het gebied van relationele en seksuele vorming. Het boek Ben jij ook op mij geeft duidelijke informatie over verliefdheden, zoenen, je lichaam en seks.
Seks is niks geks Bette Westera & Silvia Weve, geschikt voor groep 8
In deze gedichtenbundel maken Bette en Silvia seksualiteit bij mens en dier luchtig en bespreekbaar. Door middel van grappige gedichten, quizvragen, korte teksten en informatieve illustraties leren kinderen over alles wat te maken heeft met seks en seksuele vorming. Seks is niks geks, maar het is ook niet niks. Wat is het dan wel? Hoe gaat het precies in zijn werk? Welke woorden gebruik je als je erover praat? Doen dieren het anders dan mensen? Een humoristisch boek waarbij je ongemerkt heel veel opsteekt.
Lover of Loser Carry Slee, geschikt voor groep 8
De boeken van Carry Slee zijn anno 2024 nog steeds actueel. Het boek Lover of Loser is een deel uit de Your Choice-serie, waarbij de lezer zelf het verloop van het verhaal bepaalt. De vijftienjarige Eva kampt met problemen thuis. Ze is bang dat haar stiefvader haar wil misbruiken en haar beste vriendin kijkt niet meer naar haar om sinds ze een vriendje heeft. Dan ontmoet ze Ricardo, een knappe jongen die haar veel aandacht en cadeaus geeft. Ze weet alleen niet dat hij een loverboy is…
Bloot Jutta Nymphius, geschikt voor groep 8
Realistisch boek over sexting. Amelie is ontevreden over haar lichaam. Als de populaire Elias haar ineens aandacht geeft, kan ze haar geluk niet op. Ze is zelfs bereid een sexy foto van haar te sturen, maar dan gaat het helemaal mis…
Sexting is helaas een al te actueel onderwerp. Zangeres Meau maakte daarom het nummer ‘een stukje van mij’, over de gevaren van het doorsturen van naaktfoto’s. De videoclip is nu online te vinden:
Ontbreken er volgens jou kinderboeken op dit lijstje?
Laat het me weten en wie weet voeg ik ze toe!
