De Gorgels en de grote operatie

[DOOR DORY] ‘Een gigantische golf Rilbibberbrutelaartjes kroop over de daken van de stad.
De stank in de slaapkamer werd bijna ondraaglijk.
Niet veel later kropen de eerste smerige wezentjes door de kier in het raam naar binnen.
Er kwamen gele stinkwolkjes uit hun mond.
HAKKELABAMBAM!’

– De Gorgels en de grote operatie –

Dit boek is geschikt om voor te lezen vanaf groep 1/2. Het boek is geschikt om zelf te lezen vanaf groep 4/5.

Het verhaal

De Gorgels en de grote operatie

In de stad komt er een grote aanval van de Rilbibberbrutelaartjes! Zij proberen alle kinderen ziek te maken. De Gorgel Bobba doet zijn best om Melle te beschermen, maar helaas wordt Melle toch ziek. Bobba komt samen met de andere Waakgorgels in actie om Melle beter te maken en de Rilbibberbrutelaartjes te verslaan. Gaat het ze lukken?

Recensie

De Gorgels en de grote operatie is een rijk geïllustreerd prentenboek van de bekende cabaretier Jochem Myjer. Na 2 leesboeken (De Gorgels en De Gorgels en het geheim van de gletsjer) en 1 prentenboek (De wereld van de Gorgels) volgt nu dit tweede prentenboek.

In De Gorgels en de grote operatie gaat de schrijver ervan uit dat je op de hoogte bent van de personages Melle, Limoni en de Gorgels. Ze worden niet expliciet toegelicht. Toch is het door de loop van het verhaal eenvoudig om snel te doorzien wie, wie is. Daardoor is het boek ook goed losstaand te lezen als je de andere boeken nog niet gelezen hebt.

Het boek is prachtig geïllustreerd en de grote platen nodigen uit om er lang naar te kijken. Er is duidelijk veel oog voor detail. Het verhaal is spannend en vermakelijk, maar minder rijk dan de verhalen in de boeken.

Dit boek kocht ik bij de plaatselijke kinderboekwinkel.

Ideeën mini leeslessen De Gorgels en de grote operatie

Om kinderen te enthousiasmeren om het boek te lezen en hen te stimuleren om erover na te denken kun je het boek koppelen aan mini leeslessen. Dit zijn tevens manieren om met kinderen in gesprek te raken over boeken en hun interesses te ontdekken. Enkele mini leeslessen voor het boek De Gorgels en de grote operatie zijn:

Het boek heeft geen paginanummers, ik ben begonnen met tellen vanaf de pagina met de eerste tekst.

  • De Gorgels hebben gehoord dat er een aanval van de Rilbibberbrutelaartjes komt; ze moeten in de tegenaanval! LLees bladzijde 1 ‘Het was een…’ t/m bladzijde 2 ‘… te gaan waken.’ voor. Op de eerste pagina is het al meteen spannend. De schrijver heeft ervoor gekozen om het weer daarbij te laten passen. Het stormt en regent.
    Leesvraag: Waar wordt in jouw boek het weer of de omgeving veranderd zodat het past bij de sfeer van het boek?
  • Lees bladzijde 1 ‘Het was een…’ t/m bladzijde 2 ‘… te gaan waken.’ voor. Bobba en de andere Gorgels gebruiken gekke zinnetjes zoals: ‘of-niet-of-wel’.
    Leesvraag: Gebruiken er in jouw boek personen ook aparte woordjes?
  • Limoni en Melle hebben superogen. Hierdoor kunnen ze de Gorgels goed zien. Lees bladzijde 3 voor.
    Leesvraag: Hebben er personen in jouw boek een superkracht of talent?
  • Lees bladzijde 3 ‘Limoni hield ook…’ t/m bladzijde 3 ‘…begon te grommen.’ voor. Melle wordt door Bobba Kleine Krulman genoemd omdat hij klein is, krullen heeft en een jongeman is.
    Leesvraag: Heeft jouw hoofdpersoon een bijnaam? En waarom wordt hij/zij zo genoemd?
  • De gorgels beschermen de kinderen tegen van alles. Lees bladzijde 4 ‘Een gigantische golf…’ t/m bladzijde 4 ‘…uit het raam.’ voor.
    Nu worden ze beschermd tegen de Rilbibberbrutelaartjes.
    Leesvraag: Worden er personen in jouw boek beschermd? Op welke manier? En waartegen? En door wie? Lukt het om ze te beschermen?
  • Lees bladzijde 6 ‘Weer klonk buiten…’ t/m bladzijde 6 ‘…in zijn mond’. voor. De Gorgels beschermen de kinderen tegen de ziekte (de griep) die de Rilbibberbrutelaartjes brengen.
    Leesvraag: Is er een persoon in jouw boek ziek? Hoe wordt hij/zij beter gemaakt?
  • Op bladzijde 15 en 16 zie je goed hoe de plaatjes passen bij de tekst. Lees bladzijde 15 voor ‘In de grote…’ t/m bladzijde 15 ‘…van zijn Mensenkind’. voor.
    Leesvraag: Op welke manier passen de plaatjes in jouw boek bij de tekst?
  • Deze schrijver heeft meer boeken geschreven over de Gorgels. Sommige zijn prentenboeken en sommige zijn echte leesboeken. Lees het hele boek voor.
    Leesvraag: Komt jouw boek ook uit een serie? Heb je er meer van gelezen? Zijn het allemaal dezelfde soort boeken? Waarin verschillen ze?

DOWNLOAD hier de Mini leesles leskaart De Gorgels en de grote operatie

Close Reading De Gorgels en de grote operatie

Titel: De Gorgels en de grote operatie
Schrijver: Jochem Myjer
Doelgroep: groep 4-5
Let op: lees het boek eerst helemaal voor. Pak hier bijvoorbeeld 2/3 dagen voor.

Kwalitatieve analyse: de tekststructuur is voor het grote deel duidelijk. Er wordt in het boek één uitstapje gedaan naar een compleet andere locatie.

De verbanden tussen de karakters worden in dit boek niet uitgebreid toegelicht door de schrijver. Dit is in voorgaande boeken gedaan en er wordt verondersteld dat je daar al van op de hoogte bent. Daar zit in dit boek de uitdaging in.

De taalkenmerken die van belang zijn, zijn de typische woordjes die door de Gorgels gebruikt worden. Dit kan verwarrend zijn voor de kinderen en moet door de leerkracht gemodeld worden. De illustraties passen erg goed bij de tekst.
Over het algemeen komt de tekst uit op een gemiddeld niveau.

Kwantitatieve analyse: het hele boek is erg veel voor de kinderen om te lezen. Daarom zou het goed zijn als de leerkracht het boek minimaal 2 keer voorleest. De leesbaarheid van de tekst is goed te doen voor kinderen uit groep 4-5. Koppel hier eventueel voor de zekerheid een goede en slechte lezer aan elkaar zodat er hulp geboden kan worden.

Lezer-taakfactoren: er is denk ik nog weinig voorkennis omdat er in de groepen 3/4 nog weinig natuuronderwijs is.
Alle streepjes bij de sessies zijn lessuggesties. Kies uit wat jou aanspreekt en past bij je groep.

Sessie 1: Wat zegt de tekst?

 

–        Voorlezen hele boek. (in 2 dagen eventueel)

–        Wat gebeurt er in grote lijnen in het verhaal? Vertel/teken het verhaal na: begin/midden/eind. (Melle en Limoni worden aangevallen, de Gorgels ontvangen een oplossing, Melle wordt beter en Limoni wordt alsnog ziek).

–        Waar speelt het verhaal zich allemaal af? Dit kun je vrij laten of per pagina laten benoemen. Probeer de kinderen zoveel mogelijk specifiek te laten zijn in hun antwoorden.  (Goede antwoorden kunnen zijn: op de daken van de huizen in de stad, in de slaapkamer van Melle, dak Melles huis, op de stoep, onderweg naar het Eiland, woonkamer, op de veerboot, het strand/de duinen, onder de konijnenholen, de klas van Melle.

–        Over wie gaat het?

Sessie 2: Hoe wordt het in de tekst gezegd?

 

–        Voorlezen hele tekst, met de volgende vragen: de Gorgels gebruiken soms gekke woordjes die wij niet kennen in ons woordenboek, maar we kunnen er wel stukjes uit herkennen.
Taalgerichte vraag: wat betekent zwijgelestiltiestiltie?
Taalgerichte vraag: wat betekent teruggelareisretoerie?

–        Alle Gorgels hebben dezelfde roep. Zoek deze op in het boek. (Hakkelabambam)

–        Geef elk tweetal een kopie van twee naast elkaar gelegen bladzijdes. Laat de kinderen in de tekst onderstrepen, wat op de illustratie te zien is. Eventueel doordraaien als het vlot gaat.

–        Laat de kinderen zoeken naar alle Gorgels en hun taak/functie benoemen. Je kunt dit helemaal open laten, of al een lijstje met namen en functies geven zodat het gerichter wordt. (zie eind document)

–        Coöperatieve werkvorm: je maakt een groepje van +- 4 kinderen. Ze krijgen een dobbelsteen. Elke zijde staat voor een W-woord.
1 = wie
2 = wat
3 = waar
4 = hoe
5 = wanneer
6 = waarom
Opdracht: bedenk een vraag met het w-woord dat je gedobbeld hebt. Het antwoord moet in de tekst terug te vinden zijn. Differentiatie: mocht je niks kunnen bedenken, dan dobbel je nog een keer. Als iedereen een vraag bedacht heeft, laat je de vraag rouleren en iedereen geeft een antwoord.
Modelen: doe er eentje voor.

–        Pak boek 1 of 2 van de Gorgels erbij. Dit zijn echte leesboeken. Laat de kinderen op zoek gaan naar verschillen tussen deze twee boeken.
Bijvoorbeeld: plaatjes in het leesboek zijn kleiner en minder. Er zit minder tekst in het prentenboek. Het prentenboek is groter. Het leesboek is dikker. Het prentenboek is meer gericht op voorlezen dan het leesboek. Het tekstniveau is hetzelfde.

–        Ga op zoek naar de bijnaam van Melle. (Kleine krulman)

Sessie 3: Wat is de diepere betekenis van de tekst?

 

–        Waarom heeft de schrijver voor deze titel gekozen? Wat is de grote operatie? (het verslaan van de Rilbibberbrutelaartjes)

–        De schrijver is het verhaal op de eerste twee bladzijdes spannend begonnen. Hij doet dit door een bepaalde sfeer te creëren. Hoe heeft hij dit gedaan? (het stormt en het is nacht).

–        Hoe voelt Melle zich in het midden van het verhaal en hoe voelt hij zich aan het einde van het verhaal? Hoe komt dat? (Hij was ziek en aan het eind was hij weer beter door de Steun).

–        Wanneer was het probleem opgelost? (Toen de Geneesgorgels terugkwamen en alle kinderen konden genezen).

–        Kun je bedenken hoe de kinderen op een andere manier beter gemaakt hadden kunnen worden?

NaamFunctie
BobbaWaakgorgel van Melle
Dukko de DoorsluisgorgelHij geeft belangrijke boodschappen door
Grijze GorgelDe grote baas van de Gorgels
RilbibberbrutelaartjesWezentjes die de griep brengen en mensen ziek maken
BeliaWaakgorgel van Limoni
WaakgorgelEen Gorgel die een mensenkind bewaakt.
DoorsluisgorgelZij geven belangrijke boodschappen door
OmagorgelZorgt voor de gewonde Gorgels
GeneesgorgelMaken medicijnen om de kinderen beter te maken
WaakgorgeltrainerEen Gorgel die waakgorgels-in-opleiding traint
Waakgorgel-in-opleidingGorgels die leren om een Waakgorgel te worden.

DOWNLOAD hier de Close Reading leskaart De Gorgels en de grote operatie.

Andere delen

Bekijk ook: De Gorgels AVI kwartet

Vergelijkbare artikelen