‘De dag waarop Syntax Bosselman aan boord van het stoomschip met de naam Afrique gaat, voelt hij zich voor het eerst in zijn leven een vrij man. Hij kan doen en laten wat hij wil. Deze kans om een reis te maken naar het verre Amsterdam heeft hij dan ook met beide handen aangegrepen.’
– De reis van Syntax Bosselman –
Dit boek is geschikt voor kinderen vanaf groep 7 om zelf te lezen of om voor te lezen.
Het verhaal
Eigenlijk bestaat De reis van Syntax Bosselman van Arend van Dam niet uit één verhaal, maar uit drie verhalen. Dit beschrijft Arend ook voorin zijn boek.
Je kunt de verhalen uit 1883 lezen, waarin je leest over Syntax die vanuit Suriname naar Nederland reist om tentoongesteld te worden. Syntax heeft de kans om naar het verre Amsterdam te reizen met beide handen aangegrepen. Na een lange tocht komen ze aan in Amsterdam. Eenmaal aangekomen valt het toch wel tegen. Ze zouden toch eregasten zijn en ontvangen worden door de koning?
Op 1 mei 1883 wordt de tentoonstelling geopend. Zullen ze nu de koning ontmoeten? Al gauw blijkt dat ze er vooral zijn om door mensen bekeken te worden, zoals het hoort bij een tentoonstelling. Tijdens de tentoonstelling komt Syntax steeds meer over de anderen en Nederland te weten. Overdag zijn ze aanwezig op de tentoonstelling en ‘s avonds mogen ze hun eigen ding doen.
Ook kun je lezen hoe dit boek tot stand is gekomen. Arend van Dam neemt je mee in zijn zoektocht naar informatie per e-mail, op zoek in het Archief en zelfs op reis in Zuid-Afrika.
Tussendoor stuit Arend op stukken informatie die hij ook graag wil vertellen, maar niet bij het verhaal van Syntax passen. Deze verhalen kun je als losse verhalen tussendoor lezen en geven je nog meer informatie over de Nederlandse geschiedenis van de slavernij.
Benieuwd naar De reis van Syntax Bosselman? Bekijk hier het inkijkexemplaar of bekijk de boektrailer (gemaakt door studenten van de Willem de Kooning Academie):
Thea Beckmanprijs
Arend van Dam heeft met dit boek de Thea Beckmanprijs 2018 gewonnen. De Thea Beckmanprijs wordt ieder jaar uitgereikt aan het beste historische jeugdboek. Dit jaar stonden er 10 boeken op de longlist waarvan er 5 genomineerd waren voor de shortlist. En zoals bij alle wedstrijden, kon er ook hier maar 1 de winnaar zijn.
Hier een citaat uit het juryrapport:
‘De jury heeft gekozen voor een zeer talentvol geschreven boek over een uiterst pijnlijke episode uit onze geschiedenis. Aan een boek dat je door elkaar schudt en aan het werk zet. Met als bijvangst een kijkje in de schrijverskeuken waarin de jonge lezer leert hoe zo’n complex boek tot stand komt.‘
Benieuwd naar het volledige juryrapport? Dat lees je hier.
Deze boeken stonden op de shortlist 2018:
Deze boeken stonden op de longlist 2018:
Recensie
Ik ben al langer dol op de boeken van Arend van Dam, maar dit is toch echt wel een pareltje! Het is erg bijzonder om drie soorten verhalen door elkaar te lezen. De verhalen van Syntax slokken je helemaal op en laten je als lezer ervaren hoe het was om tentoongesteld te worden in Nederland. Een land waar slavernij verboden was, maar ook een land dat een grote rol in de slavernij overzee heeft gespeeld. De zoektocht van de schrijver maakt dat het verhaal nog meer tot leven komt. Stiekem genoot ik ook erg van de verhalen over Zuid-Afrika, daar ben ik in 2010 ook geweest. Nergens is mij het verschil tussen zwart en blank duidelijker geworden dan daar.
Zelf heb ik ervoor gekozen om de 3 verhalen door elkaar te lezen. Ik vond het een hele fijne afwisseling om van verhaal, naar zoektocht, naar extra informatie te wisselen. Ik vond het ook een hele prettige manier om zo informatie over de slavernij tot me te nemen. Het is leuk dat ik nog dingen van dit boek geleerd heb, zo had ik nog nooit van deze tentoonstelling gehoord en heb ik mij erg verbaasd en geschaamd over hoe wij Nederlanders andere mensen behandelden destijds.
Ik kan dit boek erg aanraden voor kinderen vanaf groep 7 die meer willen lezen over de slavernij, maar die niet op zoek zijn naar een standaard informatie of verhalenboek.
Met dank aan Uitgeverij Unieboek ‘t Spectrum voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.
Zelf dit boek aanschaffen? Dat kan in de lokale boekhandel of hieronder:
Ideeën mini leeslessen De reis van Syntax Bosselman
Om kinderen te enthousiasmeren om het boek te lezen en hen te stimuleren om erover na te denken kun je het boek koppelen aan mini leeslessen. Dit zijn tevens manieren om met kinderen in gesprek te raken over boeken en hun interesses te ontdekken. Enkele mini leeslessen voor het boek De reis van Syntax Bosselman zijn:
- Wil je het boek introduceren? Lees dan bladzijde 11 ‘1883 Op reis…‘ t/m bladzijde 15 ‘…De reis is begonnen…‘ voor. Wie willen het boek nu lezen?
- Er wordt verwezen naar andere boeken. Lees bladzijde 19 ‘Mag ik dat boek…‘ t/m ‘…Lang geleden…‘ en bladzijde 27 ‘Ouwe mopperkont…‘ t/m bladzijde 28 ‘…het zo moeilijk gehad.‘ voor.
Leesvraag: Welke andere boeken kom je in jouw boek tegen? - Nationaal feest. Lees bladzijde 221 ‘Een zwarte bediende…‘ t/m bladzijde 225 ‘…in een wit land.‘ voor. Lees eventueel ook bladzijde 233 ‘Het kostte…‘ t/m ‘…vele kerstbomen.‘ voor.
Leesvraag: Komen er feesten in jouw boek voor? Lees een stukje voor. - Het boek is geschreven vanuit verschillende perspectieven. Zo heb je de verhalen over Syntax die geschreven zijn vanuit het personale perspectief. De verhalen van de zoektocht van de schrijver die geschreven zijn vanuit het ik-perspectief. En de verhalen tussendoor die geschreven zijn vanuit de alwetende verteller.
Leesvraag: Ga tijdens het lezen in jouw boek op zoek naar wie vertelt.
Je kunt kiezen uit de alwetende verteller (die weet en ziet alles), het ik-perspectief vertellend (er wordt door een persoon verteld wat geweest is), het ik-perspectief belevend (er wordt door een persoon van alles beleefd) en het personale perspectief (de verteller volgt één persoon).
DOWNLOAD hier de Mini leesles leskaart De reis van Syntax Bosselman.
Overige ideeën
- De schrijver stoeit met wat hij wel/niet kan beschrijven in dit boek. Lees bladzijde 36 ‘Jammer genoeg…‘ t/m bladzijde 37 ‘…zich gekwetst voelt?‘ voor. Hoe denken de kinderen hierover? Kan hij dit wel/niet beschrijven?
- Ga in gesprek met de kinderen. Lees bladzijde 39 ‘Wat is eigenlijk?…‘ t/m bladzijde 40 ‘…zij waren erger.‘ voor. Wat vinden de kinderen? Kun je als excuus aandragen ‘Ja, maar zij waren erger.’?
- Tentoonstelling van mensen. Lees bladzijde 108 ‘Kijk, ik sta…‘ t/m bladzijde 110 ‘…cent wel waard.‘ voor en laat de foto op bladzijde 109 zien. Laat de kinderen een betoog schrijven waarin zij vertellen of zij voor of tegen een tentoonstelling zoals deze zijn? Eventueel kun je dit later gebruiken om te debatteren.
Bekijk eventueel de website van debatteren in de klas voor tips. - Monument ontwerpen. Lees bladzijde 162 ‘In Kaapstad kan…‘ t/m bladzijde 164 ‘…zitten? zeiden ze.‘ voor. Wat voor een monument zou jij ontwerpen om iemand te eren? Of om de mensen uit dit boek te eren?
- Interview. Lees bladzijde 189 ‘Over de rol…‘ t/m bladzijde 193 ‘…slaaf in Barbarije.‘ voor. Verzin nu zelf een interview met vragen die je aan jouw hoofdpersoon zou willen stellen.
