Josephina een naam als een piano (Thematitel KBW20)

[DOOR MARIE-JOSE] ‘‘Op een ochtend vergat ze mij. Ineens.
 En ook dit huis, haar kamer en zichzelf.
Ze dacht dat ze zomaar een mevrouw was.
Of een meisje dat geen handstand meer kon.’
– Josephina een naam als een piano –

Dit boek is geschikt om voor te lezen vanaf groep 2.

Het verhaal

Josephina een naam als een piano

Een jongen vertelt over zijn oma. Hij vindt de naam van oma ‘Josephina Florence’ klinken als een piano. Hij vindt oma’s heel oud. Sommigen waren er al voordat de dinosaurussen bestonden.

Hij denkt na over hoe het was toen oma nog geen oma was. Een mama, een mevrouw, een meisje, een kindje en een baby. Hij weet dat, omdat hij foto’s heeft gezien. Hij merkt nu dat oma niet alles precies meer weet. Ze vergeet hoe de dingen heten. Ze denkt na over hoe het vroeger was en vergeet steeds meer.

Benieuwd naar dit boek? Bekijk het inkijkexemplaar.

Recensie

Dit boek, met als thema vroeger, opa en oma en dementie, verdient het om meerdere keren voorgelezen te worden. Sommige zinnen zijn poëtisch mooi. Omdat het taalgebruik zo bijzonder is, is het aan te bevelen om regelmatig een rustpauze in te lassen, zodat kleuters de gelegenheid hebben om na te denken over wat ze horen.

Ook de illustraties zijn prachtig en er valt veel te ontdekken. Het verleden is in zwart wit en het heden in kleur weergegeven. Oma draagt overal geruite kleding en de dinosaurus krijgt in het boek op vele bladzijdes een plaatsje. De manier waarop de jongen naar zijn oma kijkt is op elke illustraties anders uitgebeeld. Een bijzonder boek dat binnen een thema als ‘opa en oma’ zeker een plaatsje mag krijgen. Tevens maakt het voor kinderen duidelijk wat het betekent als je oma dementie heeft. Ik vind het een mooi boek.

Josephina een naam als een piano is een thematitel groep 1/2 tijdens de kinderboekenweek 2020.

Met dank aan Uitgeverij Eenhoorn voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.

Bekijk dit boek

Ideeën mini leeslessen Josephina een naam als een piano

In de onderbouw werken de mini leeslessen anders. Het voornaamste doel van het voorlezen in de onderbouw is het leesplezier! Kinderen die graag worden voorgelezen en het fijn vinden om boeken te bekijken, zullen later het lezen sneller oppakken. Bij de keuze van het boek is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.
In onderstaande mini leeslessen staat beschreven hoe je Josephina een naam als een piano kunt  voorlezen. Voorlezen is een manier om naast het vergroten van het leesplezier te werken aan andere doelen zoals het vergroten van de woordenschat, het inzicht in zinsbouw, verhaalbegrip, de communicatievaardigheid en boekoriëntatie te werken.

Voor het voorlezen:

  • Als introductie zou je foto’s mee kunnen brengen van jezelf als kind en van jouw moeder en oma. Vertel erover. Waarmee speelde jij vroeger en je moeder en je oma?
  • Dit filmpje van opa Pino is zeer geschikt om vooraf aan de eerste keer voorlezen te laten zien.

Bekijk met de kinderen de kaft en praat erover voor je start met voorlezen. Je kunt dit doen door de tekst op de achterflap voor te lezen. Daarna kun je doorpraten over de kaft.

  • Lees de woorden van de titel voor en vraag of de kinderen willen nadenken over ‘een naam als een piano’, wat zou daarmee bedoeld worden?
  • Hoe kun je zien dat dit een oma is?

Bij LIST bij kleuters vertelt de leerkracht kort de strekking van het verhaal zonder dat je de clou weggeeft. Je wil dat kleuters nieuwsgierig worden en de juiste informatie tot zich nemen, waardoor het verhaalbegrip zo groot mogelijk wordt. Voor dit boek zou dit als volgt kunnen:

  • Vertel: De jongen in dit verhaal heeft een oma die heel oud is. Hij denkt na over hoe het was toen oma een kindje was. De jongen speelt met oma en kijkt samen met haar naar foto’s van vroeger. Hij denkt ook na over wat oma later wordt.
    Nadat je dit hebt verteld is het goed om hier met de kinderen over door te praten. Hoe is jouw oma? Hebben jullie wel eens foto’s gezien van oma vroeger? Hoe zag ze er toen uit? Wat zou jij later willen worden?

Als het prentenboek voor de eerste keer voorgelezen wordt, onderbreek je bij LIST voor kleuters het verhaal zo min mogelijk. Je geeft alleen maar uitleg als je denkt dat sommige woorden te moeilijk zijn om het verhaal te begrijpen.  Zorg ervoor dat de kinderen het boek goed kunnen zien.

  • In dit boek zijn de woorden niet moeilijk. Maar de taal in het boek is wel moeilijk te begrijpen. Voorbeelden hiervan zijn:
    •  ‘Zoals een wiel kan draaien zonder dat het dat geleerd heeft’.
    • ‘Opa woonde tien steden te ver om verliefd op hem te kunnen zijn’.
    •  ‘Zo werden ze verliefd en werd mijn oma een mama. Weer heel lang daarna kwam ik. En toen werd mijn oma eindelijk een oma’.
      Deze teksten zijn lastig te begrijpen voor kleuters en daarom is het belangrijk dat je af en toe even hardop nadenkt over de tekst. Doe voor hoe jij dit begrijpt.

Tijdens de eerste keer voorlezen is het goed om bij de verschillende prenten te vertellen wat je ziet, of om hardop na te denken over wat je ziet. Zorg ervoor dat de kinderen de prenten goed kunnen zien.

  • Bijvoorbeeld:
    • ‘Waarom hebben de kinderwagen en de baby hier geen kleurtje’?
    • ‘Wie van de drie meisjes zou hier oma zijn’? O, ik zal nog eens even teruglezen…’
    • ‘Kijk hier zie je de handen van oma en de jongen samen, maar oma is nog ouder, hoeveel handen heb je nodig denken jullie?’
    • ‘Hier is oma verstoppertje aan het spelen, welke vriendjes van vroeger en welke vriendjes van nu doen mee met het spelletje?’

Bij volgende keren voorlezen is het wel mogelijk om dieper na te denken over een fragment van het verhaal. Als je een denkvraag stelt vraag dan door op wat de kinderen antwoorden.

Maak een keuze uit onderstaande vragen:

  • Bij de bladzijde: ’Natuurlijk werden allerlei opa’s verliefd op haar.’ Hoe zou dat komen dat allerlei opa’s verliefd op oma werden? Waarom denk je dat de opa van de jongen verliefd op oma werd?
  • Bij de bladzijde: ‘Soms noemt ze de dingen niet zoals ze heten. Een lamp noemt ze een vaas en een koektrommel is een hoe-heet-dat-ook-alweer. Samen weten we het wel…’ Kun jij hier in de klas ook dingen aanwijzen waarvan je de naam niet meer weet? Ken jij de naam van alle kinderen in de klas? Speel met de kinderen het spelletje tik, tik, tik, wie ben ik?
  • Bij de bladzijde: ‘Als ze haar ogen dicht doet, spelen er kinderen in haar hoofd. Welke kinderen zouden dat zijn denken jullie?
  • Bij de bladzijde: ‘Ze valt weleens in slaap in de keuken, droomt over een vakantie van vroeger en wordt wakker in een speeltuin. Soms kijkt ze naar de piano. Soms huilt ze. Niet bij een foto van opa of achter een zakdoek. Maar terwijl ze me aankijkt…’ Hoe komt het denken jullie dat oma huilt als ze de jongen aankijkt? Wat zou hij kunnen doen om oma op te vrolijken? Waar kun jij je oma blij mee maken?
  • Bij de bladzijde: ‘Mijn oma wordt later iets anders, nadat ze eerst een meisje en een kindje is geweest. Later wordt mijn oma een tuin. Hopelijk zijn daar opa’s. De mijne bijvoorbeeld. En staat er een piano…’ Wat denk jij dat je oma later wil worden? Als jouw oma ook een tuin zou worden, wat zou er dan in die tuin staan?

Woorden die goed behandeld kunnen worden bij dit boek om de woordenschat te vergroten:

  • Met behulp van de illustraties: dinosaurus, vlechten, handstand, drijven.
  • Uitleggen met andere woorden: klinkt als, tien steden te ver, vergeten, later, vroeger, dromen, pas op de dag dat.
  • Door in het echt te laten zien of dor het te doen: handstand, voorhoofd, verstoppertje spelen.

LIST bij kleuters

In groep 1-2 wordt op bijna alle scholen gewerkt met thematisch onderwijs. Bij het voorlezen is het dan ook een logische keuze om te kiezen voor prentenboeken die bij het thema passen. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.

Bij de LIST-methodiek kiezen de leerkrachten een essentieel thema, waarbij 1 prentenboek de basis is. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Het zijn thema’s die vaak terug komen in het dagelijks leven. Door het gebruik van een essentieel thema leren kinderen de verbinding te leggen tussen de wereld en zichzelf.

Essentieel thema

Bij het thema ‘opa’s en oma’s’ past Josephina een naam als een piano als centraal boek.

De zin die centraal kan staan is: ‘Mijn oma was een mama, een meisje, een kindje en een baby’. Als centrale woord zou ik ‘oma‘ kiezen.

Andere essentiële thema’s zouden kunnen zijn.

  • Hoe het vroeger was
  • Jong en oud

Mogelijke activiteiten:

  • Via jeugdliteratuur.org vind je een lesbrief van Ann Foulon.
  • Anke van Boxmeer en Els van Dijck hebben voor het praxisbulletin jaargang 34, nummer 1 dit lesmateriaal ontwikkeld bij het thema ‘Jong en oud’.

Creatief schrijven:

  • Museumkaartjes maken
  • Uithangbordjes maken, naam van het museum
  • Entreebewijzen
  • Leesplankje maken
  • Mindmap maken met woorden van vroeger en woorden van nu

Muziek:

Liedjes:

Sociaal-emotionele ontwikkeling:

  • Herkennen van emoties. Oma is verdrietig. Wanneer ben jij verdrietig?
  • Oma is ook verliefd geweest. Hoe voelt dat?
  • Hoe voel jij je als je speelt, als oma of opa voorleest, als je logeert bij opa en oma?

Spel:

  • Maak van de speelhoek een museum van vroeger, laat kinderen aan opa en oma vragen of ze spullen hebben voor het museum. Zorg voor een kassa en vertel wat een gids doet. Speel een rondleiding in het museum een keer voor.
  • Leg oude spelletjes in de speelhoek zoals mens erger je niet, ganzenbord etc..

Rekenen:

  • Knikkeren. Maak in schoenendozen halfronde openingen met een cijfer en gelijk aantal puntjes erboven. Hoeveel punten kun je scoren met 5 knikkers?
  • De geruite bloes van oma namaken met mozaïek figuurtjes.
  • Rekenen en spelen met geld van vroeger

Motoriek:

  • Hinkelen, touwtje springen, elastieken
  • Op klompen lopen
  • Bliklopen
  • Borduren
  • Papieren bordjes beschilderen of inkleuren met bijvoorbeeld een Delfts blauw patroon
  • Met een kroontjespen laten schrijven
  • Tekenen met schoolbordkrijt.

Andere titels bij het thema:

Overige ideeën

*Dit bericht bevat affiliate links

Vergelijkbare artikelen

Winkelwagen