Alfabet

[DOOR MICHELLE] ‘B is van badlaken waarop een broccoli in badpak de blauwe bergen bewondert,
terwijl op de bloemetjesbank een broccoli in bikini hun bloemkooltjes in de buggy bekijkt.’
– Alfabet van Charlotte Dematons –

Dit boek is geschikt om te bekijken en te ontdekken van 0 tot 100 jaar.

Het verhaal

Elke bladzijde van het prentenboek Alfabet vertelt zijn eigen verhaal met illustraties. Zo is de pagina van de letter D bedoelt voor de Dappere Dodo’s onder ons. Deze bladzijde staat namelijk vol met dinosaurussen, dynamiet, een dolk, doornen en de duivel.

De prachtige pagina van de letter p is juist propvol want wat zijn er pittig veel woorden met de letter p. Terwijl het heerlijk rustig is op de pagina van de yeti’s die yoga beoefenen op de yogamat, yahtzee spelen en heerlijke yoghurt eten.

Elke bladzijde vertelt zijn eigen verhaal en hoe langer je kijkt des te mooier het verhaal wordt. Vergeet niet om de letterdief in de gaten te houden, die op elke pagina boevenstreken probeert uit te halen.

Benieuwd naar dit boek? Bekijk het inkijkexemplaar.

Recensie

Alfabet is een boek wat bestaat uit prachtige illustraties gemaakt door Charlotte Dematons. Elke letter van het alfabet heeft in het boek twee bladzijden gekregen. Het alfabet bestaat uit 26 letters, dus je kunt wel raden hoeveel prachtige platen je in dit boek kunt vinden! Op de bladzijden staan allerlei tekeningen van woorden met die bepaalde letter. Hoe langer je zoekt, hoe meer tekeningen en woorden je ontdekt. Een leuke uitdaging voor alle leeftijden!

Als je de app download kun je de woorden zien die bij alle afbeeldingen horen. Zo is het boek tevens een middel om je woordenschat uit te breiden. Geniet van de kunst van Charlotte Dematons en ontdek dit prachtige boek.

Ik schreef ook een blog over ABC kinderboeken inzetten in de klas.

Met dank aan Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.

Ideeën mini leeslessen Alfabet

In de onderbouw werken de mini leeslessen anders. Het voornaamste doel van het voorlezen in de onderbouw is het leesplezier! Kinderen die graag worden voorgelezen en het fijn vinden om boeken te bekijken, zullen later het lezen sneller oppakken. Bij de keuze van het boek is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.
In onderstaande mini leeslessen staat beschreven hoe je Alfabet kan voorlezen. Alfabet is een boek vol met illustraties en zonder tekst.

– Enkele interactieve vragen bij het boek zijn:

Voor het voorlezen:

Bekijk met de leerlingen de kaft en zorgt dat de onderstaande informatie bekend is voor je start met voorlezen. Je kan dit doen door vragen te stellen over de kaft.

• Wat zie je op de kaft?
• Wat zou dit personage doen?
• De titel is alfabet, wat betekent dat?

Bij LIST bij kleuters vertelt de leerkracht kort de strekking van het verhaal. Je wilt dat kleuters de juiste informatie tot zich nemen, waardoor het verhaalbegrip zo groot mogelijk wordt.

• Dit boek heet alfabet. Het alfabet zijn in dit boek 26 letters. Zing ter introductie het alfabetlied.
  

Op de voorkant staat de letterdief. Op elke bladzijde steelt hij de eerste letter van alle woorden.

Tijdens het lezen:

• Wat zie je allemaal?
• Met welke letter beginnen de afbeeldingen op de plaat?

Als het prentenboek voor de eerste keer voorgelezen wordt, onderbreek je bij LIST voor kleuter het verhaal zo min mogelijk. Bij een volgende keer voorlezen is het wel mogelijk om dieper na te denken over een fragment van het verhaal.

Na het lezen (maak een keuze uit onderstaande vragen):

• Waarom zou de letterdief overal een een letter meenemen?
• Welke bladzijde vind jij het mooiste/bijzonderste/leukste/grappigste?

In dit boek staan geen woorden, maar met de app kan je de woorden zien die bij de illustraties horen.

LIST bij kleuters

In groep 1-2 wordt op bijna alle scholen gewerkt met thematisch onderwijs. Bij het voorlezen is het dan ook een logische keuze om te kiezen voor prentenboeken die bij het thema passen. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.

Bij de LIST-methodiek kiezen de leerkrachten een essentieel thema, waarbij 1 prentenboek de basis is. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Het zijn thema’s die vaak terug komen in het dagelijks leven. Door het gebruik van een essentieel thema leren kinderen de verbinding te leggen tussen de wereld en zichzelf.

Essentieel thema

Het prentenboek Alfabet van Charlotte Dematons kan je gebruiken bij elk essentieel thema. Zoek in het boek naar een woord en illustratie die bij je thema past.

Bedenk met dit woord een zin. Deze zin kan je centraal zetten in je thema. Het is waardevol om een zin te maken die ook in een ander prentenboek voorkomt, wat je bij je thema gebruikt.

Zo kan je bij het prentenboek Zo trots als een pauw, waarbij de zin ‘Pauw Pol geeft een veer weg‘ op de pagina van de P een pauw zoeken.

Mogelijke activiteiten

Hoeken:

Letterhoek: Zorg bij de inrichting van de letterhoek voor allerlei materialen en voorbeelden om met letters, woorden en zinnen bezig te zijn. Bijvoorbeeld een poster met alle letters of een poster van twee bladzijden van het alfabetboek, stiften, scheerschuim, potloden, zand, klei, stempels en krijt om letters en woorden mee te maken. Laat ook zien dat A, a en schrijfletter a een andere vorm, maar dezelfde klank zijn.

Creatief schrijven:

• Maak een tekening met allemaal afbeeldingen die met dezelfde letter beginnen. Schrijf de woorden bij je tekening.
• Verwerk het centrale woord/illustraties die je hebt gekozen in je eigen tekening. Schrijf een verhaaltje bij je tekening.
• Variëren op de centrale zin van het essentiële thema door woorden te uit het alfabetboek. Zo kan je bij het prentenboek Zo trots als een pauw, waarbij de zin ‘Pauw Pol geeft een veer weg‘ centraal staat andere zinnen verzinnen. Zoals Pauw Pol geeft de Panda en de Pelikaan een Peer, een Pompoen en een Prei.
• Zoveel mogelijk woorden schrijven die beginnen met dezelfde letter.

Taal:

• Bekijk de een na laatste bladzijde uit het boek. Hier zie je wat de letterdief gestolen heeft. Weet jij welk woord bij welke afbeelding hoort?
• Schrijf een verhaal bij een letterplaat. Gebruik hierin zoveel mogelijk alliteratie. Dit betekent dat zoveel mogelijk woorden in de zin met dezelfde letter beginnen.
• Zoek een afbeelding waarvan jij niet snapt dat hij op deze pagina staat. Ga op onderzoek uit wat het is en schrijf een kort verhaaltje om uit te leggen aan anderen wat het is.

Muziek:

• Alfabet rap van Sesamstraat
  

Lied van Dirk Scheele Huis-, tuin- en keukenavonturen ABCDEFG. Let op dat de letters uitgesproken worden als de hoofdletters en niet als de klanken.

Rekenen:

• Hoeveel klanken heeft een woord? Hoeveel letters heeft een woord? Dat is niet altijd gelijk, hoe kan dat?
• Hoeveel woorden kan jij verzinnen met de letter …?

Natuur:

• Verzin een dier met de letter …. , op de wijze van pim pam pet, maar dan met het alfabetboek in de plaats.

Andere titels bij het thema:

• Het letterwinkeltje
• Aap Beer Zebra
• Van Ansjovis tot Zwijntje
• Het grote letterboek van A tot Z
• Het abc van Kikker
• Letters leren is een eitje
• Het grote abc van Tuk
• Het leukste abc ter wereld
• Eric Carle’s Dieren ABC

Alfabet lesideeën voor de bovenbouw

Sanne Dorrepaal (@Hallojufsanne) heeft verschillende ideeën uitgewerkt bij het prentenboek Alfabet van Charlotte Dematons waarmee je in de bovenbouw aan de slag kunt met dit geweldige boek. Ik mag deze ideeën van haar hier delen.

• In Lesideeën Alfabet kom je geweldige lesideeën tegen bij het prentenboek Alfabet. Denk aan een woordenwedstrijd, het klassikale spel letterslang of een tweegesprek over het boek.
• Sanne maakte ook Opdrachtkaartjes Alfabet waarmee de kinderen zelfstandig aan de slag kunnen. Denk hierbij aan Zoek de letterdief, werkwoorden zoeken of alliteratie zinnen maken.

Overige ideeën

• Zelf een letterdief maken? Dat kan op heel veel manieren!
  • Je kunt een letterdief haken. Zoek een patroon van een soortgelijke pop, neem de juiste garen en ga aan de slag. Op Troeters en zo krijg je tips hoe je dit aan kunt pakken. Hieronder vind je een voorbeeld door mijn collega gemaakt:
    
  • Koop gestreepte sokken en maak een handpop letterdief.
  • Schilder een anatomische tekenpop om tot letterdief.
  • Ga aan de slag met stof, vilt, naald en draad en knutsel zelf een letterdief in elkaar.
• Bekijk de website www.alfabetboek.nl voor o.a. tips om alfabet op het digibord in de klas te gebruiken. Via deze website komen zeven filmpje online die onthullen waar alfabet over gaat. Er is ook lesbrief te vinden voor de middenbouw.
• Nodig Charlotte Dematons uit in de klas. Ik heb dit een aantal jaar geleden gedaan en dit was een geweldige ervaring. Ze vertelde haar verhaal en ondertussen tekende ze er geweldige illustraties bij. De kinderen hingen aan haar lippen.
• Dit boek is door veel verschillende bloggers en recensenten beschreven, onder andere De grote vriendelijke podcast en Leesbevordering in de klas. 
• Op zoek naar nog meer lesideeën? Bekijk Leesbevordering in de klas, Klas van juf Linda, Slimmekleuters of Miranda Wedekind.