De grote beerrups

[DOOR MARIE-JOSE] ‘En ik ben geen rups meer,’
zei de nieuwe vlinder.
‘Ik ben een grote beer.’
En met een gelukkig gevoel vloog ze de lucht in.’
– De grote beerrups –

Dit boek is geschikt om voor te lezen vanaf groep 1.
Het informatieboekje achterin is geschikt vanaf 8 jaar.

Het verhaal

Als op een dag de tuinman alle paardenbloemen uit de aarde trekt, moet de grote bloemen beerrups op zoek naar nieuwe. Ze trekt verder en ontmoet allerlei mooi gekleurde en heel bijzondere rupsen die liedjes zingen over hoe mooi ze zijn en die de grote beerrups vertellen hoe saai zij is. De rupsen denken dat ze later als ze vlinder nog mooier worden. De grote beerrups is benieuwd hoe zij eruit zal zien als ze een vlinder is. En als dan eindelijk de dag daar is dat de vlinders uit hun cocon kruipen dan gebeurt er iets bijzonders!

Recensie

Dit boek is geschreven door Julia Donaldson, bekend van de Gruffalo en prachtig gedetailleerd geïllustreerd door Yuval Zommer. Het is een informatief verhalend prentenboek. Informatief omdat de kinderen goede informatie krijgen over de verschillende rupsen, hoe zij eruitzien en hoe en waar zij een cocon maken. Verhalend omdat het geheel als een fictief verhaal neergezet wordt. De verhaallijn is een variatie op het sprookje van het lelijke eendje. De rupsen zijn prachtig gekleurd en door de beschrijving zullen de kinderen echte rupsen in de natuur snel herkennen. Op elke bladzijde is van alles te ontdekken over de natuur. Julia Donaldson heeft gebruik gemaakt van herhalende tekst in het boek. En toch is het steeds een beetje anders. Voor kleuters heerlijk om naar te luisteren.

Achter in het boek is een miniboekje geplakt getiteld: ‘Van alles over rupsen’. Dit is geschreven door Michael Benclowe en ook geïllustreerd door Yuval Zommer. In dit boekje krijgen kinderen vanaf 8 jaar allerlei feiten en weetjes over de verschillende rupsen in het prentenboek aanvullend met andere soorten rupsen. Het boekje wordt afgesloten met een pagina waar kinderen worden aangespoord om zelf op ontdekking te gaan naar rupsen. Michael Benclowe is verbonden aan de Sussex Wildlife Trust. Samen met het prentenboek kun je dit miniboekje gebruiken voor een boeiende natuurles voor kinderen vanaf 8 jaar. Ook zijn de feiten en weetjes interessant voor jongere kinderen.

Meer activiteiten die passen bij dit boek, gericht op bewonderen, verwonderen en respect, kun je vinden in het Themaboek Gi-Ga-Groen.

Met dank aan Uitgeverij Lemniscaat voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.

Ideeën mini leeslessen De grote beerrups

In de onderbouw werken de mini leeslessen anders. Het voornaamste doel van het voorlezen in de onderbouw is het leesplezier! Kinderen die graag worden voorgelezen en het fijn vinden om boeken te bekijken, zullen later het lezen sneller oppakken. Bij de keuze van het boek is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.
Hieronder staat beschreven hoe je De grote beerrups kunt voorlezen. Voorlezen is een manier om naast het vergroten van het leesplezier te werken aan andere doelen zoals het vergroten van de woordenschat, het inzicht in zinsbouw, verhaalbegrip, de communicatievaardigheid en boekoriëntatie te werken.

Introductie:

Als introductie kun je dit filmpje laten zien. Vraag aan de kinderen of ze wel eens zo’n rups gezien hebben. Weten ze ook de naam van de rups? Vertel dat deze rups de naam ‘Grote beerrups’ heeft.

Wil je de verschillende stadia van de ontwikkeling van deze rups laten zien dan vind je hier foto’s.

Voor het voorlezen:

Bekijk met de kinderen de kaft en praat erover voor je start met voorlezen. Je kunt dit doen door te vragen wat ze zien en of ze een idee hebben waar het verhaal over gaat. Bekijk ook de achterkant en lees de tekst voor. Bespreek daarna welke rupsen zij saai vinden en welke ze kleurig vinden. Kunnen ze ook in eigen woorden beschrijven hoe de rupsen eruit zien?

Vertel kort de strekking van het verhaal zonder dat je de clou weggeeft. Je wil dat kinderen nieuwsgierig worden en de juiste informatie tot zich nemen, waardoor het verhaalbegrip zo groot mogelijk wordt. Voor dit boek zou dit als volgt kunnen:

• De grote beerrups ziet er maar saai uit. Gewoon bruin terwijl andere rupsen mooie kleuren hebben. De andere rupsen scheppen een beetje op, ze vinden zichzelf zo mooi! Maar wat gebeurt er als de rupsen uit hun cocon komen? Zijn het dan ook prachtige vlinders?

Als het prentenboek voor de eerste keer voorgelezen wordt, onderbreek je het verhaal zo min mogelijk. Je geeft alleen maar uitleg als je denkt dat sommige woorden te moeilijk zijn om het verhaal te begrijpen.  Zorg ervoor dat de kinderen het boek goed kunnen zien. (liefst via het digibord)

Bij volgende keren voorlezen is het mogelijk om dieper na te denken over een fragment van het verhaal. Als je een denkvraag stelt, vraag dan door op wat de leerlingen antwoorden.

Maak een keuze uit onderstaande vragen: 

Kijk en vergelijk

• De achterkant van het boek is geschikt om de rupsen eens goed te bekijken. Wat is hetzelfde bij alle rupsen en wat is anders?

Betwijfelen

• Hebben de rupsen gelijk als ze zeggen dat de grote beerrups er saai uitziet?

Bedenken

• De rupsen in dit boek worden allemaal nachtvlinders. Wat is het verschil denk je tussen een nachtvlinder en een vlinder die je overdag ziet?

Oplossen

• De grote beerrups werd verdrietig. Wat zou jij tegen de witvlakrups, de hermelijnrups en de bont schaapjes rups zeggen als je de grote beerrups zou zijn? (Je kunt hier de verschillende liedjes nogmaals voorlezen en dan de kinderen laten vertellen hoe zij zouden reageren)

Voorspellen

• Hoe komt het denk je dat rupsen er anders uitzien dan als ze vlinder worden?Hoe verdedigen de rupsen zich tegen vogels die graag rupsen eten. (Vertel dat dit bij elke rups anders is, zie de feiten en weetjes in het kleine boekje achterin)

Grote ideeën

• Wat vinden jullie ervan dat de rupsen zichzelf zo mooi vinden en tegen de beerrups zeggen dat hij saai is?

Verbinden

• De tuinman had de paardenbloemen uit de grond getrokken. Nu moest de grote beerrups ergens anders eten zoeken. Waar in de buurt zou je grote beerrupsen kunnen vinden?

Woorden die goed behandeld kunnen worden bij dit boek om de woordenschat te vergroten:

• Met behulp van de illustraties: paardenbloem, de grote beerrups, plataan, de bont schaapjes rups, de witvlakrups, de hermelijnrups, zijden mantel, cocon, bast, 
• Uitleggen met andere woorden: kleuriger, feller, voorstellen, betoverend, het geeft niet, fraaier, niet aan tippen, verrukkelijk vreemd, buitengewoon bijzonder, neem ik aan, perfect, besluiten, weken verstreken, de cocon spleet open, schitterend
• Door de woorden voor te doen met het boek: zomaar voorbijlopen, knabbelen, 

Werken vanuit essentiële thema’s

In groep 1-2 wordt op bijna alle scholen gewerkt met thematisch onderwijs. Bij het voorlezen is het dan ook een logische keuze om te kiezen voor prentenboeken die bij het thema passen. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.

Kies een essentieel thema, waarbij 1 prentenboek de basis is. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Het zijn thema’s die vaak terug komen in het dagelijks leven. Door het gebruik van een essentieel thema leren kinderen de verbinding te leggen tussen de wereld en zichzelf.

Essentieel thema

Bij dit boek past het essentieel thema: Gi-Ga-Groen.

De zin die centraal kan staan is: ‘Kijk naar haar’. Als centrale woord zou ik ‘kijk’ kiezen. 

Andere essentiële thema’s zouden kunnen zijn.

• Groeien
• Kleine beestjes

Mogelijke activiteiten

Creatief schrijven: 

• Kopieer de vier vlinders en schrijf de namen van de vlinders erbij.
• Geef de kinderen de twee regels van het liedje: Kijk naar mij! En laat ze erbij schrijven hoe ze er zelf uitzien.
• De grote beerrups is nieuwsgierig hoe de andere rupsen heten. Kunnen de kinderen een lijstje maken met de namen van de kinderen uit de klas? Je kunt ze ook lijstjes laten maken van namen van broers, zusjes, papa en mama. Worden ze thuis ook wel eens anders genoemd?
• Kopieer een willekeurige bladzijde uit het boek en laat de kinderen woordjes erbij schrijven van dingen die ze al herkennen.
• Geef ze foto’s van rupsen en vlinders en laat ze beschrijven hoe deze eruit zien

Rekenen:

• De grote beerrups bestaat uit 13 segmenten, vertel de kinderen dat sommige mensen denken dat hoe zwarter de segmenten zijn hoe strenger de winter zal zijn. De kinderen mogen zelf een rups tekenen met 13 segmenten en ze kleuren de rups in met zwart en met bruin. Welke rups voorspelt het beste het weer in de winter?
• Teken een rups met kop en 12 segmenten, op zijn kop 12 oogjes die licht en donker kunnen zien en vooraan zijn lijf 6 pootjes. Je kunt ook naar dit filmpje kijken voor je de opdracht geeft.
• De vele rijke gevarieerde illustraties nodigen uit tot tellen. Een paar voorbeelden:
  • Hoeveel paardenbloemen trekt de tuinman uit de grond?
  • Tel de paardenbloemen die de grote beerrups weer gevonden heeft. Hoeveel pluisjes vielen ervan af?
  • Tel de mieren, de torren, de bomen, de bloemen op de diverse bladzijdes.
  • Vergelijk de verschillende dieren in grootte.
  • Bij de bladzijde met de cocons: Welke hangt het hoogst en het laagst?
  • Hoeveel stippen heeft de grote beer vlinder op 1 vleugel? Heeft hij op de andere vleugel evenveel stippen?
  • Hoeveel gaten heeft de rups in het blad gegeten?

Muziek:

• Hup zei de rups

• Rupsje vlieg je mee?

• Een rupsje dat een vlinder werd

• Liedje rupsje nooitgenoeg

• Ik ben een vlinder

• Via juf Janneke: Rupsje nooitgenoeg
• Vlinder

• Vlindertje, vlindertje

• Vertel eens vlinder

Creatief/natuur: 

• Van bruin chenilledraad kunnen kinderen zelf een grote beerrups maken.
• De grote beerrups eet paardenbloemen, brandnetels en ridderzuring. Zoek in de natuur bladeren van deze planten en laat ze daar hun rups opzetten.
• Teken een vlinder en laat de kinderen de vleugels inkleuren zoals de verschillende rupsen eruitzien in het echt. Hang de namen van de vlinders erbij als je de kleurplaten ophangt. 
• Teken een rups en laat de verschillende rupsen inkleuren zoals in het boek. Ook hier namen erbij laten schrijven.
• Schooltv: Spelen met cirkels, knutsel een vlinder

Drama/Spel:

• Het verhaal kun je na laten spelen nadat De grote beerrups een aantal keren is voorgelezen. Geef een paar kinderen een afbeelding van de verschillende rupsen. Zij mogen de tekst zeggen die bij de specifieke rups hoort.
• Geef raadseltjes op en de kinderen raden welke rups/vlinder je bedoelt. (Lees de beschrijving in het boek voor)

Natuur: 

• In het boek kun je vele illustraties gebruiken om te laten benoemen wat ze zien. (Knollen, bollen, allerlei insecten, allerlei planten, fruit etc.) 
• Maak een wandeling en kijk of je de grote beerrups of de grote beervlinder kunt ontdekken.
• Bij de vlinderstichting kun je rupsen, eitjes en poppen bestellen en samen met de kinderen het proces bestuderen
• Schooltv: De opbouw van een rups. 
• Meester Sander heeft dit filmpje gemaakt van een vlinder die uit de cocon kruipt.
• Hier vind je nog een prachtig filmpje hoe een rups uit de cocon kruipt en een vlinder wordt
• Hang een plaat in de klas van ei tot vlinder
• Jasper de Ruiter heeft een speurpakket vlinders gemaakt. Je kunt dat hier gratis downloaden.
• School tv: Vlinderkweekbak
• School tv: Vlinders hebben een slurf