De steen en de tijd (thematitel KBW20)

[DOOR MICHELLE] ‘Ineens voelt de steen onder zich de aarde.
Daar ligt hij dan, rotsvast bovenop een heuvel.
Is dit het einde van zijn reis?
– De steen en de tijd –

Dit boek is geschikt om voor te lezen vanaf groep 1.

Het verhaal

de steen en de tijd150 duizend jaar geleden bevindt een steen zich op het ijs. In de loop der tijd glijdt de steen door het landschap. Als de aarde warmer wordt, komt hij vast te liggen op een heuvel.

Door de jaren heen ziet de steen het landschap en de levende wezens om hem heen veranderen. Wanneer hij wordt opgetakeld om van plaats te veranderen is hij blij, want wat is het druk geworden om hem heen. Welke avonturen zal hij op zijn nieuwe plek gaan beleven?

Benieuwd naar dit boek? Bekijk het inkijkexemplaar en eventueel deze unboxing door schrijfster Rian Visser:

Recensie

De steen en de tijd is een thematitel groep 1/2 voor de Kinderboekenweek 2020. Dit prentenboek sluit goed aan bij het thema En toen? Het boek laat de jonge lezers op een laagdrempelige manier kennismaken met verschillende tijdperken, zoals de ijstijd, de tijd van de jagers en boeren, de riddertijd en de industriële revolutie.

Rian Visser is lastige woorden, zoals een plaggenhut of commentaar niet uit de weg gegaan. Toch is De steen en de tijd een verhaal wat goed te begrijpen is, omdat de woorden duidelijk worden in de context van het verhaal en de  kleurrijke illustraties de tekst ondersteunen. Een aanrader om kinderen van de basisschool in korte tijd een beeld te geven van de geschiedenis.

Met dank aan Rian Visser voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.

Ideeën mini leeslessen De steen en de tijd

In de onderbouw werken de mini leeslessen anders. Het voornaamste doel van het voorlezen in de onderbouw is het leesplezier! Kinderen die graag worden voorgelezen en het fijn vinden om boeken te bekijken, zullen later het lezen sneller oppakken. Bij de keuze van het boek is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.
In onderstaande mini leeslessen staat beschreven hoe je De steen en de tijd interactief kan voorlezen. Interactief voorlezen is een manier om naast het vergroten van het leesplezier te werken aan andere doelen zoals het vergroten van de woordenschat, het inzicht in zinsbouw, verhaalbegrip, de communicatievaardigheid en boekoriëntatie te werken.

– Enkele interactieve vragen bij het boek zijn:

Voor het voorlezen:

Bekijk met de leerlingen de kaft en zorgt dat de onderstaande informatie bekend is voor je start met voorlezen. Je kan dit doen door vragen te stellen over de kaft.

  • Wat zie je op de kaft?
  • Weet je welk dier dat is? Leeft hij in onze tijd?
  • Kunnen de mensen en mammoet op de kaft elkaar ontmoet hebben?

Bij LIST bij kleuters vertelt de leerkracht kort de strekking van het verhaal. Je wilt dat kleuters de juiste informatie tot zich nemen, waardoor het verhaalbegrip zo groot mogelijk wordt.

  • Op de kaft zie je een grote steen in het midden staan. De steen is het belangrijkste in dit verhaal. Hij vertelt wat hij om zich heen ziet en hoe dit als jaren voorbij gaan verandert. Je ziet een mammoet, die leefde in de ijstijd. Mensen jaagden op de mammoet, maar zagen er toen niet zo uit als de mensen op de kaft. Dit zijn mensen van nu.

Tijdens het lezen:

  • Waar denk jij dat de steen heen zou schuiven?
  • Waarom probeert de steen zich klein te maken?
  • Hoe zou de steen zich voelen als hij zwart wordt?

Als het prentenboek voor de eerste keer voorgelezen wordt, onderbreek je bij LIST voor kleuter het verhaal zo min mogelijk. Bij een volgende keer voorlezen is het wel mogelijk om dieper na te denken over een fragment van het verhaal.

Na het lezen (maak een keuze uit onderstaande vragen):

  • Welke plaats denk jij dat de steen het prettigste vond?
  • Naar welke tijd ben jij het meest nieuwsgierig?
  • Op welke plaats zou jij de steen nu neer laten zetten? Waarom?

Woorden die goed behandeld kunnen worden bij dit boek om de woordenschat te vergroten:

  • Met behulp van de illustraties: landschap, heuvel, vluchtheuvel, plaggenhutten, voertuigen, ridder en jonkvrouw.
  • Uitleggen met andere woorden: gruwelijk, geduldig, afwachten, rotsvast, kracht, moed, verrijst, dreunen, commentaar en bevriezen.
  • Door de woorden voor te doen: beschermer, trooster, afstijgen en herrie.

LIST bij kleuters

In groep 1-2 wordt op bijna alle scholen gewerkt met thematisch onderwijs. Bij het voorlezen is het dan ook een logische keuze om te kiezen voor prentenboeken die bij het thema passen. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.

Bij de LIST-methodiek kiezen de leerkrachten een essentieel thema, waarbij 1 prentenboek de basis is. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Het zijn thema’s die vaak terug komen in het dagelijks leven. Door het gebruik van een essentieel thema leren kinderen de verbinding te leggen tussen de wereld en zichzelf.

Essentieel thema

Bij De steen en de tijd past het essentieel thema: En toen? Het is niet voor niks een kerntitel van Kinderboekenweek 2020. Via een tijdmachine of Tijdreislezen zou je de kinderen met allerlei tijden kennis kunnen laten maken. In groep 1, 2 en 3 is fijn om één tijdperk centraal, zodat je een hoek kan maken waarin het leven uit die tijd na gespeeld kan worden. Uit de verschillende tijdperken die in De steen en de tijd voorkomen, kan samen met de leerlingen een keuze worden gemaakt. Ik heb er in dit blog voor gekozen om het thema Ridders en jonkvrouwen uit te werken.

Andere essentiële thema’s zouden kunnen zijn.

Er is geen zin in het boek die meerdere keren voorkomt. Het woord Steen komt echter elke bladzijde voor en zou ik als het centrale woord kiezen, tevens is het klankzuiver. De zin die centraal kan staan is: ‘De mensen vinden de steen heel bijzonder’. Met deze zin kan je namelijk veel variëren. Heel bijzonder vinden de mensen de steen, De steen is bijzonder of De mensen vinden de steen.

Introductie:

Neem een mooie grote steen mee naar de klas en vertel waar je hem hebt gevonden. Voordat hij op de plaats was waar jij hem vond kan hij nog op heel veel andere plaatsen zijn geweest. Laat je eigen fantasie en die van de kinderen op de vrije loop en bedenk waar hij allemaal kan zijn geweest. Wie heeft er weleens een mooie kleine steen in zijn broekzak gehad, die zo overal mee naar toe ging?

Mogelijke activiteiten

Hoeken:

Maak een kasteel, zoals te zien is op de website van juf Linda. Hier vind je ook nog allerlei andere activiteiten.

Spel:

  • Een chique diner met alle ridders en jonkvrouwen
  • Een zwaardgevecht tussen de ridders te paard
  • Eten bereiden voor het diner

Creatief schrijven:

  • Schrijf een brief aan de jonkvrouw vanaf het strijdperk.
  • Schrijf de ridder een liefdesbrief.
  • Een recept voor het diner
  • Maak een plattegrond waarop de weg staat die ridder moet afleggen om bij de jonkvrouw te komen.
  • Kaartjes voor de tafelschikking tijdens het diner.

Muziek:

  • Er zijn veel liedjes te vinden over ridders. Mijn favoriet is Ridder Martijn en Ridder Koen.
  • Ridders moeten goede oren hebben om vijanden te horen aankomen. Maak met zijn alle zacht en hard paardengetrappel. Blinddoek een ridder. Wanneer hoort de ridder het paard aankomen? Van welke kant komt het paard?

Sociaal-emotionele ontwikkeling:

  • Ga in gesprek over verliezen en winnen.
  • Ga in gesprek over dapper en bang zijn.

Creatief:

  • Maak een vaandel
  • Maak een kasteel. Dit kan zowel in het groot in de hoek, als in het klein van doosjes en keukenrollen of op het platte vlak.
  • Geef een steen een gloednieuw uiterlijk met verf.

Rekenen:

  • Hoeveel jaar geleden was de tijd van de ridders en jonkvrouwen? Zet verschillende platen (of de platen uit het boek De steen en de tijd) chronologisch op een rij.

Andere titels bij het thema Ridders en jonkvrouwen:

Overige ideeën

Vergelijkbare artikelen