Divali

[DOOR MARIE-JOSE] ‘Rishika heeft geleerd om erachter te komen waarom iemand iets doet
Door haar actie, maakt ze alles voor iedereen weer goed’
– Divali –

Dit boek is geschikt om voor te lezen vanaf groep 1.

Het verhaal

In een dierenklas zit een meisje (de olifant Jaya) die door haar vervelende gedrag door iedereen verstoten wordt. Terwijl de andere dieren roddelen gaat Rishika, (een beertje) met Jaya in gesprek. Ze ontdekt dat het lastig is voor Jaya om weer lief te zijn voor anderen. Rishika helpt Jaya door haar te lezen hoe zij er weer bij kan horen.

Recensie

Regina Ramdas & Renske Koens hebben dit lieve mooi geïllustreerde boekje gemaakt en zij hebben mij op een bijzonder mooie manier geleerd wat de essentie is van het Hindoestaanse geloof. Het boekje start met een helder verhaal over het hindoeïsme en heel specifiek wat er in de vijf dagen van het belangrijke Divali feest gevierd wordt.

Hindoeïsme is geen religie, maar het gaat om ‘het juiste doen, in gedachte (het denken), het woord (het spreken) en daad (het doen).’ Het verhaal met kleurige prenten illustreert deze manier van goed gedrag op een prachtige manier. Het verhaal is op rijm, maar de taal is voor kleuters hier en daar wat lastig te begrijpen. Met uitleg van de leerkracht gaat dit vast lukken. Het boek is tevens bruikbaar in de groepen 3, 4 en 5.

Het verhaal is universeel en kan zeker ook op andere dagen van het jaar voorgelezen worden. Wanneer er sprake is van pesten, plagen of iemand buitensluiten is dit een prachtig boek om hier met kinderen over in gesprek te gaan. En laten we allemaal een voorbeeld nemen aan Rishika en haar oplossing gaan gebruiken! Het boekje besluit met een creatieve beschrijving hoe je zelf een windlichtje kunt maken.

Met dank aan Uitgeverij Sampreshan voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.

Ideeën voorlezen Divali

Het voornaamste doel van het voorlezen in de onderbouw is het leesplezier! Kinderen die graag worden voorgelezen en het fijn vinden om boeken te bekijken, zullen later het lezen sneller oppakken. Bij de keuze van het boek is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.
Hieronder staat beschreven hoe je Divali kunt voorlezen. Voorlezen is een manier om naast het vergroten van het leesplezier te werken aan andere doelen zoals het vergroten van de woordenschat, het inzicht in zinsbouw, verhaalbegrip, de communicatievaardigheid en boekoriëntatie te werken. 

Introductie:

Divali is een lichtfeest. In het Sanskriet betekent Divali: een rij van lichtjes. Officiële diya’s zijn aardewerkpotjes met olie, waxinelichtjes of een kaars erin. Het licht staat voor hoop en energie. Met licht kun je ook donkere plekjes verlichten, dat kan een positief gevoel geven. Daarom plaatsen Hindoestanen overal in huis lichtjes. Lief zijn voor elkaar op Divali. Divali valt altijd op de eerste dag van de nieuwe maan in de maand Kaartik. Dat is bij ons in oktober of in november. Die dag is de donkerste dag van het jaar vandaar al die lichtjes.

Steek voordat je dit boekje gaat voorlezen een rij met lichtjes aan. Misschien kun je de donkerste plekjes in de klas ook verlichten met een potje. 

De bladzijde na de uitleg over Divali start het verhaal vanuit het beertje Rishika. Dit stukje staat apart van het verhaal en vertelt iets meer over het Hindoestaanse geloof en de feestdag Divali. Het gaat hier bijvoorbeeld ook over het reinigen van je omgeving en je eigen ik. Dit is een onderdeel van het 5-daagse feest. Het is verstandig om de kinderen eerst iets te vertellen over het grote feest. Je kunt starten met deze bladzijde en aanvullend dit filmpje van Flip de Beer laten zien zodat ze weten wat er bedoeld wordt met een positief gevoel bij het Divali feest. Praat met de kinderen over het blije gevoel dat de kinderen hebben in het filmpje. Dat komt doordat ze lichtjes aansteken, zich mooi maken, samen zingen en bidden, lekkere dingen eten. Hoe krijgen de kinderen in de klas een blij gevoel?

Voor het voorlezen:

Bekijk met de kinderen de kaft en praat erover voor je start met voorlezen. Je kunt dit doen door te vragen wat ze zien en of ze een idee hebben wat dat betekent.

Vertel kort de strekking van het verhaal zonder dat je de clou weggeeft. Je wil dat kinderen nieuwsgierig worden en de juiste informatie tot zich nemen, waardoor het verhaalbegrip zo groot mogelijk wordt. Voor dit boek zou dit als volgt kunnen:

• Sla het begin van het verhaal open en vertel dat het olifantje Jaya in de klas zit bij de andere dieren maar dat niemand haar aardig vindt. Ze doet gemeen en maakt andere dieren aan het huilen. Nu wil niemand meer met haar spelen.

Als het prentenboek voor de eerste keer voorgelezen wordt, onderbreek je het verhaal zo min mogelijk. Je geeft alleen maar uitleg als je denkt dat sommige woorden te moeilijk zijn om het verhaal te begrijpen.  Zorg ervoor dat de kinderen het boek goed kunnen zien (liefst via het digibord). Moeilijke woorden op de pagina leg je van tevoren uit in kindertaal eventueel met hulp van de illustratie.

Bij volgende keren voorlezen is het mogelijk om dieper na te denken over een fragment van het verhaal. Als je een denkvraag stelt, vraag dan door op wat de leerlingen antwoorden.

Maak een keuze uit onderstaande vragen: 

Woorden die goed behandeld kunnen worden bij dit boek om de woordenschat te vergroten:

• Met behulp van de illustraties: het raakt Jaya, 
• Uitleggen met andere woorden: verrijken, reinigen, positief, goedkeuren, omgaan met, iets aandoen (aan een ander), liefdevol, met elkaar verbinden, een nieuwe start maken, begrip krijgen, uit een dip halen, negatieve gedachten, positieve daad, actie.

Werken vanuit essentiële thema’s

In groep 1-2 wordt op bijna alle scholen gewerkt met thematisch onderwijs. Bij het voorlezen is het dan ook een logische keuze om te kiezen voor prentenboeken die bij het thema passen. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.

Kies een essentieel thema, waarbij 1 prentenboek de basis is. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Uitleg over het essentiële thema lees je in het blog Werken met essentiële thema’s.

Essentieel thema

Binnen een essentieel thema werk je met een centrale zin en woord. Uitleg over de centrale zin en het centrale woord lees je het blog Geletterdheid met prentenboeken.

Bij dit boek past het essentieel thema: Feest

De zin die centraal kan staan is: ‘lief zijn voor elkaar‘

Als centrale woord zou ik ‘lief’ kiezen. 

Andere essentiële thema’s kunnen zijn:

• Mooie gedachten
• Plagen en goedmaken
• Iedereen doet mee

Mogelijke activiteiten

Creatief schrijven:

• Complimenten schrijven voor andere kinderen
• Een welkomstbord maken voor iedereen
• Uitnodigingen maken voor het Divalifeest
• In de kring praat je over positieve en negatieve gedachten. Positieve gevoelens/gedachten op een geel papier schrijven, waar word jij blij van? en negatieve gevoelens op een grijs papier, waar word je boos of verdrietig van? Bespreek met hen welke woorden ze vinden passen bij hoe ze zich vandaag voelen. Laat die woorden overschrijven en er een tekening bij maken.

Muziek:

• Engels liedje over Divali

• Diwali’s song collection

• Een verzamelsite met Divali: Hindoestaanse klassieke muziek

Sociaal-emotionele ontwikkeling:

• Divali staat voor het goede doen in denken, spreken en doen. Hoe kun je kinderen leren om aardig te zijn, om het goede te doen?
  • Hebben ze aandacht voor anderen om zich heen? Kunnen ze zich verplaatsen in een ander?
  • Kunnen ze speelgoed delen? Helpen ze andere kinderen met opruimen? Als ze geholpen worden laten ze dan ook merken dat ze dat fijn vinden?
  • Hebben ze in de gaten welk effect hun eigen gedrag heeft op anderen?
  • Kunnen ze hun gevoel benoemen, ook als ze boos of verdrietig zijn?
  • Op de website inspiration.com vind je activiteiten om de ontwikkeling te stimuleren

Creatief:

• Diya’s maken van klei
• Sieraden maken. 
• Rangoli’s maken. Dit zijn prachtige patronen die je op kartonnen plaatjes of houten plankjes kunt laten schilderen. Op wiki how kun je mooie voorbeelden vinden.
• Versier de deur van de klas met belletjes, bloemen, slingers, spiegeltjes en ledlampjes.
• Er worden bloemen geofferd aan de goden. Hier kun je vinden hoe je makkelijke bloemen van papier kunt maken. Wil je een echte lotusbloem knutselen dan kun je dat via de stap voor stap methode doen die je hier kunt vinden.

Spel:

• Divali start met het schoonmaken van het hele huis. 
• Organiseer een schoonmaakdag met de kinderen.
• Bij Divali hoort dat je je mooi aankleedt. De vrouwen dragen een sjaal en sieraden. Ze dragen de sjaal op hun hoofd en zetten een rode stip op hun voorhoofd. In de filmpjes kun je dat zien. Zorg voor hoofddoeken in de speelhoek en allerlei sieraden zodat de kinderen zich kunnen verkleden. Voor de jongens is het handig om een langer geborduurd hemd en een broek in de verkleedkist te leggen.
• De laatste dag van het Divalifeest is het broer en zussendag. Die zijn dan extra lief voor elkaar. Kun je met de kinderen die broertjes en zusjes hebben bedenken wat ze voor elkaar kunnen maken? Hoe kunnen ze laten merken dat ze van elkaar houden?

Overige ideeën

• Bekijk deze video over hoe Hindoestanen het Divali feest thuis vieren.
• Nog een mooie film over het Divalifeest: Wij in het land: Hindoes vieren lichtjesfeest Divali is geschikt voor de wat oudere kinderen.