[DOOR MARIE-JOSE] In LIST scholen werken we met essentiële thema’s. Vanuit brede thema’s kunnen we alle kanten op waardoor kinderen meer kennis van de wereld krijgen en een grote woordenschat opbouwen. Brede thema’s, meerdere perspectieven.
– Werken met een essentieel thema –
Wat is een essentieel thema?
LIST (Lees Interventieproject voor Scholen met een Totaalbenadering) werkt met essentiële thema’s. Dit zijn in feite brede onderwerpen waar je vanuit verschillende perspectieven naar kunt kijken. We denken samen met de kinderen na over dilemma’s en we stellen hogere orde vragen om het redeneren over deze onderwerpen te stimuleren. Het zijn thema’s die relevant zijn voor de kinderen en waar geen simpele en eenduidige antwoorden op zijn.
Wat is het verschil met thema’s die vaak voorkomen in de onderbouw?
Het verschil tussen bekende thema’s zoals bijvoorbeeld herfst of politie vergeleken met essentiële thema’s zoals gi-ga-groen en regels en afspraken kan het beste uitgelegd worden aan de hand van een voorbeeld.
Herfst of Gi-Ga-Groen?
Laten we eens kijken naar het thema ‘Herfst’. Ieder jaar wordt hier aandacht aan besteed in de onderbouwgroepen. Bij LIST trekken we het liever breder zodat je enkele weken vanuit verschillende richtingen kijkt naar het thema. Het thema voor de Kinderboekenweek 2022 is Gi-Ga-Groen. Het doel van dit thema is om kinderen te motiveren erop uit te gaan. Dit doel past prima bij de herfst, maar kan vanwege de bredere insteek vele andere doelen omvatten.
Doelen
Kijken we naar de doelen bij oriëntatie op jezelf en de wereld of naar de bouwstenen van mens en natuur van curriculum.nu dan komen we onder andere de volgende kennis en vaardigheden tegen voor het jonge kind, welke ik gelijk heb gekoppeld aan boeken die al uitgewerkt zijn:
- Uit kunnen drukken hoe je de natuur in je eigen omgeving beleeft, bijvoorbeeld in Kalm aan
- Herkennen dat men verschillende natuurbeleving kan hebben in Een krekel in mijn slaapzak
- Uitdrukking geven aan eigen gebruik, verbruik en herbruik van grondstoffen en energie in het dagelijks leven in Lekker donker
- Zich afvragen wat de oorzaak van een probleem is en wat het gevolg is in De grote beerrups.
- De opbouw, functie en groei van planten en dieren in De moestuin van Heer Hermelijn en Kereltje Konijn.
- Overeenkomsten en verschillen tussen waarneembare eigenschappen van planten en dieren in Anansi de spin sterker dan olifant
- Kenmerken van landschappen in de directe omgeving in Groene planeet
- Hoe soortgenoten communiceren (spraak bij mensen, geuren bij dieren) in Zo praat je met een tijger en andere dieren
Wanneer je bedenkt dat je bij elk van deze doelen kennis en vaardigheden kunt aanbieden dan kun je een scala van prentenboeken erbij zoeken en elke keer een andere focus hebben binnen het thema. Niet alleen lees je rondom het thema voor, maar ook spel, creatieve opdrachten en gesprekken spelen een rol gedurende de weken dat je met het thema bezig bent. Deze ideeën bij Gi-Ga-Groen zijn allemaal te vinden in het themaboek Gi-Ga-Groen.
Verbindingen met prentenboeken
Op deze manier leg je veelzijdige verbindingen waardoor kinderen kennis van de wereld krijgen en een dieper begrip en woordkennis ontwikkelen over het thema (Stahl &N agy, 2006, Ritchhart, 2015). De meeste prentenboeken op Kinderboekenjuf.nl zijn vanuit een veelzijdige kijk op onderliggende thema’s uitgewerkt met allerlei activiteiten passend bij het boek en hogere ordevragen om samen met de kinderen na te denken en te filosoferen over verschillende perspectieven op het thema.
Uitgewerkte essentiële thema’s
We zijn steeds weer bezig om essentiële thema’s te bundelen in e-books waar nog meer activiteiten gekoppeld aan doelen voor de onderbouw voor verschillende leerdomeinen in een samenhangend geheel aangeboden kunnen worden.
Zo kun je de volgende thema’s al vinden:
- En toen? Op reis naar vroeger – geschiedenis in de kleuterklas
- Anders is anders – over overeenkomsten en verschillen
- Wat ik worden wil – uitwerking Kinderboekenweek 2021
- Rekenen overal om je heen – uitwerking van de leerlijn rekenen voor het jonge kind met prentenboeken
- Gi-Ga-Groen – uitwerking Kinderboekenweek 2022, waarin de doelen uit de leerlijn natuur uitgewerkt zijn (volgt in augustus 2022)
- Van Sint Maarten tot Oud en Nieuw – hier vind je allerlei prentenboeken rondom Sinterklaas en Kerst, maar binnenkort volgt een vernieuwde versie met aandacht voor dagen als Allerzielen en Dia de los mortes waarin we herinneringen ophalen aan dierbaren en feesten als Divali, Thanksgiving en Chanoeka waarin we kennis maken met andere religies en gewoontes.
- Wauw, bijzonder kunstig! (volgt voorjaar 2023) – In dit themaboek vind je bij de onderdelen dans, drama, beeldend, muziek en cultureel erfgoed van de leerlijn kunstzinnige oriëntatie steeds een aantal prentenboeken die ook weer vanuit een samenhangend geheel worden uitgewerkt.
Verder lezen?
In eerdere blogs vertelden we al van alles dat aansluit bij LIST-lezen en thematisch onderwijs in de onderbouw. Je kunt hiervoor de volgende blogs bekijken:
Bronnen:
- Ritchhart, R. (2015). Creating cultures of thinking, the 8 forces we must master to truly transform our schools. San Fransisco: Jossey-Bass.
- Stahl, S. A., & Nagy, W. E. (2006). Teaching word meanings. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
