[DOOR SANDRA] ‘O, de wereld is heel groot,’ zei hij wijs. ‘Maar alles is van jou – als je dapper genoeg bent om het te vinden.’
– Rendier & Roodborstje
Dit boek is geschikt om voor te lezen vanaf groep 1.
Het verhaal
Het is de eerste winter van Rendier. Ze had nog nooit sneeuw gezien en is verwonderd over de stralend witte deken die de vallei bedekt.
‘Dikke vlokken vielen zachtjes naar beneden. Ze dansten in de wind en dwarrelden over de dikke laag sneeuw, die kraakte onder de rendierhoeven.‘
Alle dieren zochten een warmere plek om de winter door te komen en ook Rendier gaat met de kudde mee naar het zuiden voordat de strenge winter begint. Ze mag, samen met de leider van de kudde voorop lopen. Rendier hoopt dat ze dapper genoeg is voor deze taak. Onderweg is Rendier verwonderd door haar omgeving: grote hoge bomen, lege vogelnesten, geen enkel ander dier te zien en een prachtige vallende ster. Wanneer ze over de vallende ster wil vertellen, zijn de andere rendieren verder getrokken. Ze kan alleen hun wiebelende witte staarten nog in de verte zien. Rendier rent de anderen achterna, maar is te laat. Ze is alleen.
‘Niets. Geen enkel geluid. Geen enkele pootafdruk in de sneeuw.‘
Rendier moet dapper zijn. Ze heeft van haar moeder geleerd hoe ze warm moet blijven. Rendier maakt een grote hoop sneeuw en maakt daarin een fijn holletje om warm te blijven. Ze slaapt onder een deken van sneeuw. Bij een waterig ochtendzonnetje wordt Rendier wakker van een vogelgeluid. Dat kan eigenlijk niet, want de leider had gezegd dat alle vogels in de winter naar een warme plek gaan. Rendier kijkt om zich heen en beseft nu dat ze verdwaald is, toch probeert ze dapper te blijven.
Plots verschijnt Roodborstje. Na een korte kennismaking vertelt Rendier haar verhaal. Samen gaan ze onderweg, zoekend naar de grot waar de rendieren zijn. Roodborstje zit op de snuit van Rendier en vertelt hoe Rendier moet lopen. Bij een groot bevroren meer ziet Rendier haar spiegelbeeld.
‘Het lijkt of ik een rode neus heb’ zei ze verbaasd. Het roodborstje lachte. ‘Het lijkt of ik een gewei heb’.
Rendier vervolgt haar weg dapper en voorzichtig, stapje voor stapje over het bevroren meer. Ze vertrouwt volledig op haar vriendje. Ze voelt zichzelf lichter worden en haar hoefjes door te lucht trappelen, terwijl haar neus gloeit. Vliegend door de lucht kijkt ze omlaag naar de vallei. Zouden Rendier en Roodborstje de grot vinden waar de anderen zijn?
Benieuwd naar dit boek? Bekijk het inkijkexemplaar.
Recensie
Rendier & Roodborstje is een sfeervol prentenboek, geschreven door Rosa Bailey met prachtige illustraties van Carmen Saldaήa. Het boek is in een winterse sfeer, met een vleugje kerstmagie. Het verhaal is passend bij de thema’s dapper (zijn), winter, op reis, vertrouwen en is hierdoor breder inzetbaar dan alleen in de kerstperiode. Het boek bevat zeer rijke taal, waardoor je de nieuwsgierigheid van kinderen kunt wekken naar nieuwe woorden en betekenis hieraan kunt verlenen. De herhaling van deze woorden en de variaties daarop, ondersteund door de illustraties, zorgen voor een krachtig woordenschataanbod.
De afmeting van het boek Rendier & Roodborstje is verrassend. Het is klein van stuk (16 cm breed en 24 cm lang) waardoor het boek wat bescheiden overkomt. Daarentegen zijn de illustraties groots getekend, waardoor ook de kinderen op een kleine afstand tijdens het voorlezen, kunnen genieten wat ze zien. Het boek is een vrij dik prentenboek met maar liefst 96 pagina’s.
Het verhaal over Rendier & Roodborstje is hartverwarmend en is, mede door het prachtige taalrijke verhaal, een aanvulling voor de schoolbibliotheek.
Met dank aan Veltman Uitgevers voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.
Ideeën voorlezen Rendier & Roodborstje
In de onderbouw werken de mini leeslessen anders. Het voornaamste doel van het voorlezen in de onderbouw is het leesplezier! Kinderen die graag worden voorgelezen en het fijn vinden om boeken te bekijken, zullen later het lezen sneller oppakken. Bij de keuze van het boek is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.
Hieronder staat beschreven hoe je Rendier & Roodborstje kunt voorlezen. Voorlezen is een manier om naast het vergroten van het leesplezier te werken aan andere doelen zoals het vergroten van de woordenschat, het inzicht in zinsbouw, verhaalbegrip, de communicatievaardigheid en boekoriëntatie te werken.
Introductie en voorlezen
Als introductie:
- Maak een thematafel met een berg sneeuw van watten, een klein hertje, hoge bomen en pootafdrukken in de sneeuw. Bekijk met de kinderen wat ze zien. Benoem hierbij de woordenschatwoorden. Het rendier is in een vallei omringd door hoge bomen. De sneeuwvlokken dwarrelen naar beneden en bedekken de vallei als een stralend witte deken.
Voor het voorlezen:
- Bekijk met de kinderen de kaft en praat erover voor je start met voorlezen. Je kunt dit doen door te vragen wat ze zien en of ze een idee hebben wat dat betekent.
Vertel kort de strekking van het verhaal zonder dat je de clou weggeeft. Je wil dat kinderen nieuwsgierig worden en de juiste informatie tot zich nemen, waardoor het verhaalbegrip zo groot mogelijk wordt. Voor dit boek zou dit als volgt kunnen:
- Rendier gaat samen met de kudde op weg naar een grot om te schuilen tegen de strenge winter. Onderweg raakt Rendier de kudde kwijt. Ze is verdwaald. Ze komt Roodborstje tegen. Zou het hen samen lukken om de grot te vinden waar de kudde is?
Als het prentenboek voor de eerste keer voorgelezen wordt, onderbreek je het verhaal zo min mogelijk. Je geeft alleen maar uitleg als je denkt dat sommige woorden te moeilijk zijn om het verhaal te begrijpen. Zorg ervoor dat de kinderen het boek goed kunnen zien (liefst via het digibord). Moeilijke woorden op de pagina leg je van tevoren uit in kindertaal eventueel met hulp van de illustratie.
Bij volgende keren voorlezen is het mogelijk om dieper na te denken over een fragment van het verhaal. Als je een denkvraag stelt, vraag dan door op wat de leerlingen antwoorden.
Maak een keuze uit onderstaande vragen:
| Kijk en vergelijk | Lees de bladzijde ‘ Ze hoorde niets, behalve het gekraak van takken…’ t/m ‘ …vrienden om zich heen’. De rendieren zijn alleen, toch voelt Rendier zich niet eenzaam. Wat is de overeenkomst tussen je alleen en eenzaam voelen? Wat maakt dat Rendier zich niet eenzaam voelt? |
| Betwijfelen | Kan dit verhaal in het echt gebeuren? Waarom wel of waarom niet? |
| Bedenken | Rendier begraaft zich in een grote hoop sneeuw om warm te blijven. Hoe komt het dat je warm blijft in een grote hoop sneeuw? |
| Oplossen | Lees het verhaal voor tot en met de bladzijde: ‘Het drong nu pas echt tot haar door: ze was verdwaald. Verdwaald en alleen’. Rendier kan geen sporen van de kudde vinden in de sneeuw. Ze is verdwaald. Hoe kan Rendier de kudde terugvinden? Wat heeft ze daarvoor nodig? |
| Voorspellen | Lees het verhaal voor tot en met de zin’ Rendier had verhalen over deze vogels gehoord, maar ze had ze nog nooit zelf gezien.’ Rendier ziet iets roods fladderen. Wat denk je dat het ‘rode wezentje met twee fladderende vleugeltjes’ is? |
| Ontwerpen | Wat zou jij doen als je verdwaald was? |
| Grote ideeën | In het verhaal kleurt de neus van Rendier rood. Hoe komt het dat de neus van Rendier rood kleurt? Wat kan Rendier met de rode neus doen? |
| Verbinden | Rendier moet in het verhaal dapper zijn en zoekt steeds naar oplossingen. Zo bedekt ze zich met een deken van sneeuw om warm te blijven. Ze gaat op zoek naar sporen in de sneeuw om de kudde te vinden en vraagt Roodborstje om hulp bij het zoeken naar de grot. Wanneer is iets dapper? Wanneer ben jij dapper (geweest)? |
Woorden die goed behandeld kunnen worden bij dit boek om de woordenschat te vergroten:
- Met behulp van de illustraties: vlok, sneeuwvlokken, stralend witte deken, rendier(en), gewei, schaduwen, vormen, maanoppervlak, voorpoten, roodborstje, grot, helderwit.
- Uitleggen met andere woorden: kudde, gesneeuwd, vallei, bleke winterzon, voorstellen, guur, dapper, bemoedigend, leider, alsof, eenzaam, perfecte, verdwaald, wantrouwig, waarheid, floepten, liefkozend, vertrouwen, opening, bezorgd.
- Door de woorden voor te doen met het boek: dwarrelden, donkerder, omringd, snuffelde, slingerden, trappelden, gloeide, flitsten, fladderende.
- Door in het echt te laten zien: pootafdruk, verlichten, spiegelbeeld, hoefafdrukken.
Werken vanuit essentiële thema’s
In groep 1-2 wordt op bijna alle scholen gewerkt met thematisch onderwijs. Bij het voorlezen is het dan ook een logische keuze om te kiezen voor prentenboeken die bij het thema passen. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.
Kies een essentieel thema, waarbij 1 prentenboek de basis is. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Uitleg over het essentiële thema lees je in het blog Werken met essentiële thema’s. (moet nog een link ingeplakt worden)
Essentieel thema
Binnen een essentieel thema werk je met een centrale zin en woord. Uitleg over de centrale zin en het centrale woord lees je het blog Geletterdheid met prentenboeken.
Bij dit boek past het essentieel thema:
dapper (zijn)
De zin die centraal kan staan is: ‘Alles is van jou – als je dapper genoeg bent om het te vinden’.
Als centrale woord zou ik ‘dapper’ kiezen.
Andere essentiële thema’s bij dit prentenboek kunnen zijn:
- Winter
- Kerst
- Op reis
- Vertrouwen
Mogelijke activiteiten
Creatief schrijven:
- Rendier is verdwaald. Hoe kan Rendier de grot vinden waar de kudde is? Maak een lijstje met tips voor Rendier.
- In het boek staan heel veel woorden die het begrip ‘sneeuw’ omschrijven. Maak een woordspin van de woorden in het boek. Lees het boek herhaald voor en stop bij de woorden die het begrip ‘sneeuw’ omschrijven. Kunnen jullie de woordspin aanvullen met eigen woorden?
- Wat als Rendier de kudde niet kan vinden. Hoe kan Rendier dan de winter doorkomen? Hoe houdt zij zich warm? Hoe komt ze aan eten? Wat kan ze met Roodborstje gaan doen? Bedenk en schrijf hier een verhaal over.
- Rendier wordt vermist. Maak een vermist-poster. Teken en schrijf dat Rendier wordt vermist. Wat zijn de uiterlijke kenmerken? Wat is de leeftijd van Rendier? Sinds wanneer wordt zij vermist? Waar is zij vermist geraakt? Wat moet je doen als je Rendier vindt?
- Kies een zin uit het boek. Schrijf deze zin op en knip de woorden los van elkaar. Hoeveel woorden tel je in de zin? Wat gebeurt er als je de woorden in een andere volgorde legt. Maak met de kinderen kloppende zinnen en schrijf de zinnen op.
Rekenen:
- Oriënteer met de kinderen op het verstrijken van de tijd. Kunnen jullie aan de hand van de illustraties ontdekken hoeveel dagen het verhaal duurt? Bespreek waaraan je dat kunt zien (dag/nacht).
Creatief:
- Teken het verhaal in de verschillende passages. Schrijf erbij wat je ziet. Denk aan: samenzijn met de kudde, op reis gaan, verdwalen, de ontmoeting met het Roodborstje, op reis met het Roodborstje, het weerzien van mama en het afscheid van Roodborstje.
Natuur
- Een interactieve praatplaat over de vier seizoenen
Muziek
- Ik wil sneeuw – Een liedje uit Koekeloere, de sneeuwdans
Educatieve filmpjes
- Brr koud! – Huisje Boompje Beestje
- Brr Koud! – Hoelahoep
- Sina het rendier– Op bezoek in het wildpark
