Saga de orka die geen haring lustte

[DOOR MARIE-JOSE] ‘De orka’s dobberen dicht bij elkaar. Ze slapen. Saga weet dat ze nu stil moet zijn.
Maar hoe kun je nu slapen als je honger hebt?’
– Saga de orka die geen haring lustte –

Het boek is geschikt om voor te lezen aan kinderen vanaf groep 2.

Het verhaal

Saga, een jonge orka weet nog niet goed hoe hij op prooien moet jagen om zijn honger te stillen. Hij gaat alleen op pad en beleeft dan een spannend avontuur maar raakt zijn familie kwijt!

Saga krijgt steeds meer honger en wordt moe. Uiteindelijk zwemt ze met een school vissen mee en gelukkig hoort ze plotseling bekende geluiden!

Benieuwd naar dit boek? Kijk het inkijkexemplaar en bekijk hieronder de boektrailer:

Recensie

Saga de orka die geen haring lustte is en prachtig boek met geweldige illustraties. Omdat de illustraties zo levensecht zijn ben ik op zoek gegaan naar hoe Leonard Boekee dit gedaan heeft. In deze versnelde animatie zie je hoe de prenten ontstaan zijn. Het lijken foto’s, zo levensecht zijn de illustraties vormgegeven.

Als je het verhaal leest voel je de spanning. Wat zou er gebeuren met deze nieuwsgierige, hongerige jonge orka? Voor jonge kinderen is het verhaal goed te volgen. De taal is rijk en moeilijke woorden worden niet uit de weg gegaan. Ze genieten van het verhaal en leren gelijktijdig over hoe orka’s leven, wat ze eten en hoe ze communiceren met elkaar. Ook staan er weetjes in het boek die nog meer achtergrondinformatie geven over orka’s. Deze weetjes zijn niet geschikt voor kleuters om ze voor te lezen maar wel om in kindertaal de informatie met hen te delen. De weetjes sluiten zeer nauw aan bij het verhaal. Meer activiteiten die passen bij dit boek, gericht op bewonderen, verwonderen en respect, kun je vinden in het Themaboek Gi-Ga-Groen

Het is een boek dat je kunt gebruiken in een kleutergroep maar het is ook geschikt als informatief boek vanaf groep 4 om zelf te lezen. Op de achterkant staat dat dit het eerste prentenboek is van Leonard Boekee. Een prachtig debuut!

Met dank aan Uitgeverij Columbus voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.

Ideeën mini leeslessen Saga de orka die geen haring lustte

In de onderbouw werken de mini leeslessen anders. Het voornaamste doel van het voorlezen in de onderbouw is het leesplezier! Kinderen die graag worden voorgelezen en het fijn vinden om boeken te bekijken, zullen later het lezen sneller oppakken. Bij de keuze van het boek is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.
In onderstaande mini leeslessen staat beschreven hoe je Saga de orka die geen haring lustte kunt voorlezen. Voorlezen is een manier om naast het vergroten van het leesplezier te werken aan andere doelen zoals het vergroten van de woordenschat, het inzicht in zinsbouw, verhaalbegrip, de communicatievaardigheid en boekoriëntatie te werken.

Voor het voorlezen:

Bekijk met de leerlingen de kaft en praat erover voor je start met voorlezen.

• Kijk naar de illustratie en vraag de kinderen wat ze zien. Vertel dat de grote vis een jonge orka is en dat hij in dit boek Saga heet. Orka’s zijn hele grote vissen die in de oceaan leven. Ze eten andere vissen en zeehonden. Vraag vervolgens wat ze denken wat de kleine vissen op de kaft doen?
• Lees de titel voor en vraag aan de kinderen of het erg voor Saga is dat hij geen haring lust.

Introductie

Als introductie van het boek Saga de orka die geen haring lustte kun je onderstaand filmpje laten zien waarin Leonard Boekee een stukje uit het boek voorleest. Door de animatie en de mooie introductie zullen de kinderen nieuwsgierig worden naar Saga.

Bij LIST bij kleuters vertel je kort de strekking van het verhaal zonder dat je de clou weggeeft. Je wil dat kleuters nieuwsgierig worden en de juiste informatie tot zich nemen, waardoor het verhaalbegrip zo groot mogelijk wordt. Voor dit boek zou dat als volgt kunnen:

• Saga de orka lust geen haring, hij vindt dat haring smaakt naar iiiiiieeeewww!!! Maar het wordt winter en alle orka’s wachten op de haringen die snel zullen komen. Saga heeft honger en heeft geen zin in haring.  Saga lust wel zeehondjes en op een dag gaat hij zelf op jacht maar dan verdwaalt hij…

Als het prentenboek voor de eerste keer voorgelezen wordt, onderbreek je bij LIST voor kleuters het verhaal zo min mogelijk. Je geeft alleen maar uitleg als je denkt dat sommige woorden te moeilijk zijn om het verhaal te begrijpen.  Dit boek is rijk van taal en een aantal begrippen vraagt om wat meer uitleg omdat de kinderen anders het verhaal niet helemaal kunnen volgen. De illustraties helpen enorm bij het begrijpen van de taal. Zorg ervoor dat de kinderen het boek goed kunnen zien.

In dit boek wordt iiiieeewww! en mjammiiiiie! regelmatig herhaald. Wijs bij volgende keren voorlezen deze woorden aan en laat de kinderen hardop meelezen wat Saga zegt.

Uitleg geven kan op de volgende manier:

• Vertel voordat je de tekst leest bij de bladzijde waar de orka’s bij elkaar liggen dat je ziet aan alle staarten die boven het water uitsteken dat de orka’s gezellig bij elkaar liggen daarna lees je de tekst voor.
• Bij de bladzijde waar Saga vastzit op de bodem van de zee. Vertel dat je kunt zien dat hij vastzit. Hoe zou hij los kunnen komen, misschien met heen en weer bewegen. Zou Saga bang zijn? Daarna lees je de tekst voor.
• Vertel waar de roofvogel over de zee uitkijkt dat je ziet dat de familie van Saga verderop ligt maar Saga kan dat niet zien. Wijs ook op de vis die voor Saga uitzwemt. Lees dan de tekst
• Bij de bladzijde waar Saga de grienden ontmoet vertel je dat je grote vissen ziet die wel op dolfijnen lijken. Wijs op de open bek en vertel dat je de tanden van de vissen kunt zien. Lees vervolgens de tekst.
• Waar Saga iets van plastic uit de zee oppikt vertel je dat je ziet dat Saga iets in zijn bek heeft en dat het wel lijkt op een plastic zak, daarna lees je de tekst voor
• Vertel waar Saga iets massaals onder zich voelt dat je ziet dat onder Saga een heleboel vissen zwemmen en lees daarna de tekst voor.
• Bij de bladzijde waar Saga in de school haringen duikt, kun je vertellen dat je weet dat kleine vissen heel slim zijn en eerst keurig bij elkaar zwemmen en daarna alle kanten uit gaan om orka’s in de war te brengen. Lees daarna de tekst voor
• Waar Saga haar familie ziet kun je Saga aanwijzen en vertellen dat het net lijkt of ze elkaar een kus geven. Daarna lees je de tekst voor
• Op de laatste bladzijde is de haringschool bij elkaar gedreven door de orka’s. Vertel dat je ziet dat alle orka’s samen rond de vissen zijn gaan zwemmen en dat de school haringen nu heel dicht bij elkaar is. Daarna lees je de tekst voor.

Bij volgende keren voorlezen is het wel mogelijk om dieper na te denken over een fragment van het verhaal. Als je een denkvraag stelt, vraag dan door op wat de leerlingen antwoorden.

Maak een keuze uit onderstaande vragen:

Kijk en vergelijk:

• Laat de kinderen de bladzijde aan het begin van het boek zien waar Saga tegen haringen iiiiieeeewww!!! zegt en de laatste bladzijde waar hij een haring in de bek heeft en mjammmiiiiiiiiie! zegt.
• Vraag hoe het komt dat hij in het begin van het verhaal haringen niet lust en aan het einde van het verhaal ze wel heel lekker vindt.

Betwijfelen:

• Bekijk de bladzijde waar Saga iets van plastic in de bek heeft en lees de tekst in het kadertje voor
• Zouden de orka’s een plastic flesje of een plastic zak aan kunnen zien voor voedsel? Waarom denk je van wel en waarom van niet?

Bedenken:

• Lees de pagina waar Saga tussen de honderden, duizenden zilveren vissen zwemt nog eens voor.
• Als jij Saga zou zijn en je kwam zoveel vissen tegen die je kon eten. Hoe zou jij het in je eentje dan aanpakken?

Oplossen:

• Lees de bladzijde voor waar de orka’s slapen. Lees ook de tekst in het kader voor.
• Orka’s slapen met één oog open want ze moeten op tijd even ademhalen, ze moeten dan weer met hun kop boven water komen. Kun jij nog een oplossing bedenken voor de orka’s als ze slapen om op tijd wakker te worden om adem te halen?

Voorspellen:

• Op de bladzijde van de roofvogel zwemt Saga tussen de rotsen door en daarom ziet hij niet dat zijn familie in de buurt is. Hij kan ze ook niet horen
• Zie jij op deze bladzijde nog meer dingen die ervoor kunnen zorgen dat Saga zijn familie niet kan horen?

Ontwerpen:

• Orka’s proeven met hun tong. Saga deed dat ook. Eerst de vis tussen de tanden klemmen en dan met de tong proeven.
• Wat zou Saga proeven als hij met zijn tong langs een haring gaat?
• Kun je bedenken welke smaken wij allemaal kunnen proeven?

Grote ideeën:

• Dit boek gaat over orka’s. Dit is een verhaal over een dier wat echt in de oceaan leeft.
• Ken jij nog andere dieren uit de oceaan? Lijken die dieren op Saga? Hoe?

Verbinden:

• De orka’s laten aan elkaar weten wat ze bedoelen door met hun vinnen te slaan, door geluiden te maken en door met hun neuzen elkaar aan te raken.
• Op welke manieren laten wij aan elkaar weten wat we bedoelen?

 Woorden die goed behandeld kunnen worden bij dit boek om de woordenschat te vergroten:

• Met behulp van de illustraties: dobberen, blikkerende tanden, aan de oppervlakte, iets massaals, borstvinnen.
• Uitleggen met andere woorden: raad weten, leiden, afgelopen jaar, fjord, haringscholen, wanhopig, prooi, vluchten, opstijgen, versuft, duizelig, onervaren, geen idee hebben, blijdschap, vertrouwde vormen, enorm, omsingelen, bij elkaar drijven.
• Uitleggen door het te doen/aan te wijzen: grijpen, ontwijken, hobbelt, schelle stemmen, puffende ademhaling, opgewonden.

LIST bij kleuters

In groep 1-2 wordt op bijna alle scholen gewerkt met thematisch onderwijs. Bij het voorlezen is het dan ook een logische keuze om te kiezen voor prentenboeken die bij het thema passen. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.

Bij de LIST-methodiek kiezen de leerkrachten een essentieel thema, waarbij 1 prentenboek de basis is. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Het zijn thema’s die vaak terugkomen in het dagelijks leven. Door het gebruik van een essentieel thema leren kinderen de verbinding te leggen tussen de wereld en zichzelf.

Essentieel thema

Bij Saga de orka die geen haring lustte past het essentieel thema: Leven in de zee….

De zin die centraal kan staan is: ‘Saga heeft honger en lust geen haring iiiiiieeeewwww!. Als centrale woord zou ik ‘iiiiiieeeeewwww!’ kiezen.

Andere essentiële thema’s zouden kunnen zijn.

• Onder water
• Plastic soep
• Orka’s

Mogelijke activiteiten

Creatief schrijven:

• Schrijf en teken wat Saga allemaal lust.
• Maak eens een lijstje met woorden die te maken hebben met iets lekker vinden en een lijstje met woorden die laten merken dat je iets niet lekker vindt.
• Saga krijgt van iedereen complimenten omdat hij haringen heeft meegebracht. Teken Saga en in spreekwolkjes om hem heen schrijf je complimenten.

Motoriek/knutselen:

• Teken scholen met vissen
• Laat de vinnen en schubben van de vis inkleuren met kleine draaiende bewegingen. (rondjes kleuren) en vele verschillende kleuren
• Maak kopieën van zalmen, makrelen en haringen  en laat de kinderen de verschillende vissen tekenen. Ze mogen de vissen rond de afbeelding van de hongerige Saga plakken. Kopieer deze uit het boek.
• Laat de kinderen dit filmpje zien. Daarna natuurlijk zelf een schilderij van de zee van Saga  maken.

Spel:

• Laat knuffels meebrengen van dieren die in het boek voorkomen en speel het verhaal na.
• Maak samen met de kinderen een hengelspel. Eerst vissen tekenen en inkleuren, daarna een magneetje eraan bevestigen en hengels maken.
• Maak een verteltafel met allerlei voorwerpen uit de zee en speel het verhaal.

Bouwhoek:

• Naar aanleiding van het stukje in het verhaal waar Saga door de riffen en rotsen een weg moet zoeken kun je de kinderen in de bouwhoek riffen en rotsen laten bouwen. Laat ze ter inspiratie naar deze afbeeldingen kijken. Gebruik ook watjes, fiberfill om sneeuw na te bootsen. Kleine bootjes kunnen in het water varen tussen de ijsschotsen…
• Vissers op een vissersboot moeten in bakken de vissen sorteren. Kleine vissen en grotere vissen worden gescheiden. Bouw de bakken van een vissersboot en gebruik voor de kleine vissen kleine blokjes en voor de grote vissen grote blokken

Muziek:

Rekenen:

• Met de getekende en geknutselde vissen en de orka kun je allerlei begrippen oefenen. Leg de vissen onder de orka, boven, naast
• Leg de grootste vissen vooraan, de kleinste achteraan
• Welke vis ligt hoger dan, lager dan….
• Kijk naar dit inspirerende filmpje van school tv en teken een orka op het schoolplein.

Natuur:

• Verzamel met de kinderen plastic afval wat je niet in het water mag gooien omdat de dieren in de zee daar niet tegen kunnen. Maak er een groot verbodsbord bij
• Bekijk dit filmpje over vissen in de zee
• Vuilnisman aan zee

Andere titels bij het thema leven in de zee

• De kleine walvis, Benji Davies
• Wilde dieren in de oceaan, Marja Baeten
• Het zinderende zee boek, Yuval Zommer.
• De mooiste vis van de zee (bekijk de lesideeën op Kinderboekenjuf)

Overige ideeën

• Meer activiteiten die passen bij dit boek, gericht op bewonderen, verwonderen en respect, kun je vinden in het Themaboek Gi-Ga-Groen
• Zie ook de website van juf Anke met suggesties bij het thema ‘Onder water’.
• Luister naar het verhaaltje en liedje van Neptunus en de walvis
• Hieronder vind je een liedje over Jona en de walvis.