Close Reading in de praktijk

[DOOR DORY] Met Close Reading in de praktijk doe je veel inspiratie en ideeën op voor hoe je met allerlei teksten in jouw groep aan de slag gaat.
– Close Reading in de praktijk –

Uitgeverij Pica heeft in 2018 in samenwerking met Expertis een handboek over Close Reading uitgebracht. Hier heeft Kinderboekenjuf ook een recensie over geschreven. In 2019 ben ik naar de conferentie over Close Reading geweest die door Expertis georganiseerd werd. Na deze dag was ik meteen enthousiast over Close Reading. Nu heeft Uitgeverij Pica samen met Expertis drie praktische handboeken bij Close Reading uitgebracht: Close Reading in de praktijk. In deze handboeken vind je voorbeeldlessen. Op mijn school geven we het begrijpend lezen onderwijs vorm door Close Reading. Ik was dan ook meteen heel enthousiast om de praktijkboeken te gaan bekijken!

‘We hebben tien lessenseries uitgewerkt bij een diversiteit aan teksten voor groep 1 tot en met 8.’

Close Reading in de praktijk

Opbouw

Close Reading in de praktijk is verdeeld in drie uitgaves: onderbouw (1-3), middenbouw (4-5) en bovenbouw (6-8). Elk praktijkboek bestaat uit twee delen. Het eerste deel geeft de belangrijkste achtergrondinformatie over Close Reading. Ze gaan in op wat Close Reading is, hoe je een geschikte tekst kiest en hoe je een lessenserie opbouwt. Je zou dit kunnen beschouwen als een korte samenvatting van het handboek Close Reading. Vervolgens komen er in deel 2 tien lessenseries.

‘Deze uitgave met tien lessenseries is een praktisch vervolg op het boek Close Reading.’

Een lessenserie start met de analyse van de tekst. Elke tekst wordt bekeken vanuit onder andere tekststructuur, taalkenmerken, betekenis van de tekst, de bedoeling van de schrijver en de einddoelen. Vervolgens wordt de lessenserie beschreven in drie sessies. Elke sessie geeft aan wat je als leerkracht moet voorbereiden en welke materialen je nodig hebt. Daarna is de sessie beschreven in een aantal stappen: start, instructie, begeleide oefening, verwerking en afsluiting. Ook worden de tekstgerichte vragen benoemd. Bij elke sessie staan wolkjes met tips voor tijdens de sessie.

‘Een aanvullende denkvraag is: hoe helpen de illustraties om het verhaal beter te begrjipen?’

Bij elke sessie staat letterlijk uitgeschreven hoe de leerkracht kan modellen. Bijna elke lessenserie gebruikt werkbladen of andere materialen. Met de code uit de inleiding kun je deze online downloaden. De boeken richten zich op diverse soorten boeken. Naast prentenboeken komen bijvoorbeeld ook gedichten voorbij.

Onderbouw

Close Reading in de praktijk: onderbouw gebruikt veel prentenboeken, zoals Kikker in de kou. De Kikker-boeken zullen op veel scholen aanwezig zijn. Uit de analyse blijkt dat het verhaal draait om probleem-oplossing. In de eerste sessie gaan de leerlingen zeven platen uit het verhaal op volgorde leggen. Als leerkracht begeleid je ze door in te gaan op begin, midden en eind. In de tweede sessie ga je in op het probleem van Kikker. Samen met de leerlingen ga je door middel van tekstgerichte vragen op zoek naar het probleem en de oplossing. Met een voorbeeld invulschema wordt ook deze sessie visueel ondersteund. In de laatste sessie is er gekozen voor een gedragspatronengrafiek als verwerking. De leerlingen krijgen smileys en bepalen per plaat hoe Kikker zich voelt. De voorgestelde tekstgerichte vragen geven de leerkracht mogelijkheden om de leerlingen hierbij te helpen.

Middenbouw

Close Reading in de praktijk: middenbouw gebruikt ook informatieve boeken, zoals Van oerknal tot robot. De tekst over dinosaurussen wordt behandeld. In de eerste sessie richten de leerlingen zich op begin, midden en eind. Er wordt gemodeld hoe je per deel van de tekst de kernwoorden en kernzinnen eruit kunt halen. Uiteindelijk vullen ze het schema begin-midden-eind in. In de tweede sessie worden er vragen gesteld door de leerkracht en de leerlingen verwerken de antwoorden in een stripverhaal. Hoe je dit kunt modelen staat duidelijk beschreven. De laatste sessie richt zich op de eigenschappen van de tekst. Door middel van een coöperatieve werkvorm gaan de leerlingen bespreken of de titel goed bij de tekst past.

Bovenbouw

Ik juich voor jou is een gedicht dat in de bovenbouw gebruikt wordt bij Close Reading in de praktijk. In de eerste sessie gaan de leerlingen het gedicht in strofen verdelen. Hier is geen vast antwoord op dus de leerlingen moeten in overleg en uitleggen waarom ze een keuze maken. De tweede sessie richt zich op het rijmschema en de Engelse woorden. Als leerkracht leg je uit wat een rijmschema is en hoe je die kunt herkennen. De leerlingen gaan vervolgens zelf het rijmschema in het gedicht schrijven. Engelse woorden die onbekend zijn gaan de leerlingen opzoeken door een coöperatieve werkvorm toe te passen. De laatste sessie richt zich op de onderliggende boodschap van het gedicht. De leerlingen moeten stukken uit de tekst benoemen waaruit de boodschap blijkt. Dit doen ze ook met een coöperatieve werkvorm.

Recensie

De praktijkboeken zijn een prachtig praktisch vervolg op het handboek Close Reading. De lessenseries zijn erg uitgebreid beschreven. Het is fijn dat er precies uitgeschreven staat hoe je de les kunt modellen. Dit levert een mooi voorbeeld op hoe je dit zelf ook bij andere teksten zou kunnen doen. De lessenseries zijn divers qua invulling. Doordat de materialen te downloaden zijn kun je de materialen zelf in de toekomst ook gebruiken bij andere boeken.

De boeken die gebruikt worden zijn mooie, rijke boeken. Sommige boeken zijn bekend; zoals De Kindereter en Het grote Rijksmuseum voorleesboek. Er zijn ook boeken die je misschien niet direct herkent. Het voordeel hiervan vind ik dat je in aanraking komt met boeken en teksten die je zelf niet kent. Hier hebben de leerlingen weer profijt van.
Ik vind het jammer dat de leesboeken die gebruikt worden in de praktijkboeken niet geheel overeen komen met de literatuurlijst uit het handboek. Op onze school hebben wij alle boeken aangeschaft van de literatuurlijst. Nu we aan de slag gaan met de praktijkboeken, hebben we alsnog flink wat boeken aan moeten schaffen.

De verwerkingsmogelijkheden die in de boeken voorkomen zijn talrijk. Het valt me vooral op dat ze vaak visueel gericht zijn en echt een goede ondersteuning zijn. Daarnaast zijn er bij elke tekst vaak meerdere coöperatieve werkvormen. Er wordt echt van en met elkaar geleerd. Doordat je in de praktijkboeken zoveel voorbeelden krijgt, kun je die ook bij zelf ontworpen sessies gaan gebruiken. Een groot pluspunt wat mij betreft!

De soorten teksten die gebruikt worden bij de voorbeeldlessen zijn heel breed. Het zijn prentenboeken, informatieve teksten, verhalen, gedichten en instructieteksten.

Het implementeren van Close Reading vraagt veel voorbereiding van een team. Het voorbereiden van lessenseries kost nu eenmaal veel tijd en heeft ook wat oefening nodig. De praktijkboeken bieden je met de voorbeeldlessen een handreiking. Het levert je een mooie, complete basis op aan lessenseries waar je meteen mee aan de slag kunt. Ik vind dat Close Reading in de praktijk je veel inspiratie geeft om zelf verder op onderzoek te gaan naar mooie boeken en lessenseries te ontwikkelen.

Close Reading in de praktijk is een echte aanrader als je je begrijpend lezen onderwijs wil versterken!

Met dank aan uitgeverij Pica voor deze recensie-exemplaren.

Bekijk ook Technisch lezen in een doorlopende lijn

Vergelijkbare artikelen