‘We willen graag dat leerlingen zelfstandige, kritische, zichzelf monitorende mensen worden,
die hun eigen leerproces kunnen optimaliseren (ook wel de metacognitieve vaardigheden genoemd).’
– Close Reading –
Close Reading is een studieboek van Uitgeverij Pica. Het boek staat vol met informatie over wat Close Reading is, hoe je Close Reading toepast en waar je allemaal aan moet denken bij Close Reading. Op de NOT 2019 kreeg ik een recensie-exemplaar mee, waarover ik jullie graag meer vertel.
‘Bij Close Reading ga je zo met een tekst om dat je de informatie en
ideeën erin ontdekt, doorgrondt en begrijpt’
Samenvatting
Close Reading is een strategie om lezers te leren om te gaan met een tekst op een manier die voor sterke lezers bijna vanzelfsprekend is.
‘Een bekwame lezer moet in staat zijn vier verschillende rollen te vervullen:
codekraker, betekenisverlener, tekstgebruiker en tekstcriticus.’
Het is van groep 1 t/m 8 toe te passen, waarbij het in groep 1 t/4 ook veel lijkt op interactief voorlezen. Echter brengt Close Reading in deze groepen meer diepgang dan interactief voorlezen.
Teksten
Om aan de slag te kunnen gaan met Close Reading zul je op zoek moeten naar geschikte teksten. Een tekst is niet zomaar geschikt voor Close Reading. Ook vraagt het enige voorbereiding van de leerkracht om erachter te komen wat jouw leerlingen nodig zullen hebben om deze tekst te kunnen begrijpen.
Om de complexiteit van een tekst te kunnen bepalen zul je verschillende kwalitatieve kenmerken van de tekst moeten beoordelen zoals de tekststructuur, taalkenmerken, de betekenis van de tekst, de bedoeling van de schrijver en de benodigde achtergrondkennis van de leerlingen. In het boek vind je hiervoor geschikte schema’s welke je kunnen helpen de complexiteit van de tekst in kaart te brengen.
Naast de tekst is het ook belangrijk om het leerlingsucces in kaart te brengen. Zullen de kinderen deze moeilijke tekst kunnen/willen doorgronden? Daarvoor hou je rekening met de lees- en (meta)cognitieve vaardigheden, voorkennis en ervaring, motivatie en betrokkenheid en taalkenmerken. In het boek vind je een checklist hiervoor.
Het is belangrijk om een goede voorbereiding te treffen zodat je de lessen goed kunt geven, maar naast die goede voorbereiding is het ook belangrijk om flexibel te zijn als blijkt dat de les aanpassing vraagt.
Andere vakken
Close Reading is goed te gebruiken bij andere vakken. Zo zorg je ervoor dat het geen losstaand onderdeel wordt, maar dat kinderen de technieken leren te gebruiken wanneer ze ze nodig hebben.
Enkele voorbeelden:
- Door Close Reading in te zetten bij wereldoriëntatie en dan met name natuur leer je de kinderen een onderzoekende houding aan te nemen. Bij het onderdeel geschiedenis zorg je er juist voor dat kinderen historische kennis opdoen en toepassen.
- Bij rekenen kun je kinderen leren kijken naar de samenhang in een verhaal (net zoals bij redactiesommen).
Het is ook belangrijk om variatie aan te brengen in het oefenen met teksten. Juist door verschillende teksten te behandelen, leren kinderen wat zij met verschillende soorten teksten kunnen. Denk hierbij aan verhalende teksten zoals fabels en avonturenverhalen, aan drama met toneelteksten, poëzie of aan informatieve teksten zoals instructieteksten of betogende teksten.
Spreken en schrijven
Om Close Reading meer verdieping te geven is het belangrijk dat er veel gesproken en geschreven wordt.
‘Door onze leerlingen te laten oefenen in het praten met anderen,
geven we ze de mogelijkheden om zelfstandig te denken.’
– Citaat Vygotsky –
De leerkracht moet zorg dragen voor een omgeving waarin de kinderen met elkaar in gesprek gaan en voorkomen dat het een gesprek tussen de leerkracht en enkele kinderen is. Dit kan door gebruik te maken van coöperatieve werkvormen.
Door leerlingen te laten schrijven kunnen zij tot een dieper tekstbegrip komen. Denk hierbij aan verwerken wat zij hebben gelezen in een eigen tekst of bijvoorbeeld door een samenvatting te schrijven. Het is hierbij belangrijk dat de leerlingen denken en praten voordat ze gaan schrijven.
Toetsing
Door gebruik te maken van formatief evalueren verkrijg je als leerkracht informatie over het begrip van leerlingen om je onderwijs te versterken. Formatief evalueren is een doorlopend proces waarover je in hoofdstuk 6 meer kunt lezen.
Daarnaast zijn we natuurlijk allemaal bekend met summatieve toetsen zoals bijvoorbeeld CITO begrijpend lezen. Close Reading helpt leerlingen de tekst beter te begrijpen, waardoor zij de antwoorden gemakkelijker in de tekst zullen kunnen vinden. Echter is het maken van meerkeuze vaardigheden een vaardigheid die kinderen ook zullen moeten leren onder begeleiding van een leerkracht.
Recensie
Ik heb het boek Close Reading met veel plezier gelezen. Dit boek geeft een duidelijke kijk in de keuken van Close Reading. Er worden veel praktijkvoorbeelden gegeven, deze voorbeelden gingen geregeld over een van de boeken van Arend van Dam, waar ik groot fan van ben. Ook worden er voor allerlei groepen en bij allerlei situaties voorbeelden gegeven. Hierdoor geeft dit boek een helder beeld van het begrip Close Reading.
‘Het doel van Close Reading is dat leerlingen inzicht krijgen in wat er in de tekst gezegd wordt, hoe het gezegd wordt en wat de bedoeling van de schrijver daarmee is of wat de betekenis van de tekst is.’
Als je aan de slag wilt met Close Reading is het duidelijk dat dit per les enige voorbereiding zal vragen van de leerkracht. Het boek biedt hier allerlei schema’s en checklisten voor, welke je kunnen helpen om deze voorbereidingen te treffen. Op Facebook is er een groep opgericht, Close Reading lessen, waar leerkrachten dit materiaal ook met elkaar kunnen delen. Ook vind je op de website van Uitgeverij Pica zijn allerlei downloads te vinden. Een aantal gratis posters en als je in bezit bent van het boek ook een aantal extra downloads, bekijk die hier.
Als je niet aan de slag wilt met Close Reading, maar wel je begrijpend leesonderwijs wilt verdiepen dan kan ik je dit boek ook aanraden. Het is een boek dat gemakkelijk weg leest en veel praktische tips geeft over hoe je meer verdieping aan kunt brengen in je lessen. Enkele tips die ik sowieso al mee neem naar mijn begrijpend leesonderwijs zijn:
- Zoeken naar geschikte teksten.
- Verschillende soorten teksten aanbieden (denk ook aan een recept, toneeltekst of gedicht).
Met dank aan Uitgeverij Pica voor het meegeven van dit recensie-exemplaar tijdens de NOT 2019.
Zelf dit boek aanschaffen? Dat kan in de plaatselijke boekhandel of hieronder:
