‘Laura leert zichzelf lezen in groep 1/2. ‘Kijk mama, hier staat ‘vis op de kop’.’
Na de zomer mag zij starten in groep 3.
De eerste dagen in groep 3 staan volop in het teken van nieuwe letters leren.
Later gaan moeder en Laura samen lezen.
‘Nee mama, die woorden ken ik nog niet. Die letters heb ik nog niet gehad.‘
– Leesplezier belangrijker dan leestechniek? –
Leesplezier belangrijker dan leestechniek?
Om ervoor te zorgen dat het duidelijk is waar deze stelling over gaat, moeten we eerst de definitie leesplezier helder krijgen. Wat is leesplezier? Leesplezier is: ‘De mate waarin een leerling plezier beleeft aan het lezen van boeken.‘ aldus Kennisplatform Taaldidactiek. Onder leestechniek verstaan we alle technieken die leerlingen nodig hebben om tekens om te kunnen zetten tot klanken en om deze klanken te kunnen vertalen tot woorden, zinnen en teksten die ze kunnen begrijpen.
Op de basisschool wordt veel aandacht besteed aan het leren lezen. Zo beginnen de kleuters in groep 1-2 al met letter herkenning en teken-klank koppeling. In groep 3 gaat dit verder met het aanvankelijk leesproces. Vanaf groep 4 en zeker tot groep 6 volgt het voortgezet technisch leesproces, waarbij leerlingen steeds moeilijkere woorden, zinnen en teksten aangeboden krijgen én oefenen om vlot en vloeiend te lezen. De AVI en DMT toets worden ingezet om het tempo van de kinderen te meten. Maar welke ruimte is er hierdoor nog over voor leesplezier?
Dat leesplezier wel degelijk van belang is, blijkt wel uit de kerndoelen:
‘De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen
bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten.‘ (Nederlandse taal, kerndoel 9)
Het is namelijk bewezen dat kinderen die lezen leuk vinden, veel lezen en daardoor positieve ervaringen opdoen en lezen leuker gaan vinden. Tevens is bewezen dat wie lezen niet leuk vindt, negatieve ervaringen op zal doen en lezen minder leuk zal gaan vinden (Leesmonitor).
Door volop te focussen op de leestechniek zal menig kind zijn leesplezier verliezen, vooral als het lezen even niet zo gemakkelijk gaat als hij/zij zou willen. Om ook deze kinderen aan het lezen te houden, is het noodzakelijk om naast leestechniek ook aandacht te besteden aan leesplezier. Met name in groep 4 en 5 zie je dat de niveauverschillen toenemen, waardoor het voor sommige leerlingen lastiger wordt om het plezier vast te houden. Het is dan ook niet voor niets dat de bovenbouw meerdere kinderen telt die niet van lezen houden. Dit is een tendens die niet ten goede komt aan leesplezier en daardoor niet aan leestechniek.
Maar hoe zorg je dan voor leesplezier?
Voorwaarde voor leesplezier is een intrinsieke motivatie voor lezen en alles wat hierbij komt kijken. Door naast leestechniek ook plaats te maken in het rooster voor leesbevordering zal het leesplezier bij kinderen vergroot worden. Wat is leesbevordering?
Leesbevordering is: ‘Het stimuleren van het lezen door het aanbieden van en werken met kinderboeken.‘ aldus Jos Walta in Open Boek.
‘Het is belangrijk om met boeken te werken omdat boeken verhalen vertellen over het leven,
informeren over de wereld en uitnodigen om daarop te reflecteren. ‘ (Jos Walta in Open Boek)
Het bevorderen van leesplezier kan op allerlei manieren. Het is van belang om naast lezen ook te praten over lezen en over boeken. Dit kan bijvoorbeeld door ouders erbij te betrekken en/of samen naar de bibliotheek te gaan. Ook het voeren van leesgesprekken kan hiertoe bijdragen. Het enthousiasme van de leerkracht, maar ook van ouders, de omgeving en klasgenoten draagt ook sterk bij aan het leesplezier. Belangrijk hierbij is het ook om te praten over het belang van lezen. Waarom is lezen nu belangrijk?
Naast het praten over boeken is het ook erg belangrijk om lezen aan schrijven te koppelen. Door bezig te zijn met geschreven taal leren leerlingen wat de functie van deze geschreven taal is. Laat leerlingen eigen schrijfsels produceren en leer ze dat de boeken uit de kast ook niet in één keer gelukt zijn. Sta stil bij de geproduceerde schrijfsels door ze voor te laten lezen, maar ook na te laten vertellen door klasgenoten. Ook is het belangrijk om geschreven teksten te bestuderen. Wat was het doel van de schrijver en wat betekent dit voor mij?
Een rijke leesomgeving draagt ook bij aan leesplezier omdat de omgeving de kinderen uitnodigt om te willen lezen. Want zeg nou zelf, als jij wekelijks uit dezelfde boekenkast met die 10 heb-ik-al-gelezen-boeken mag kiezen, dan verdwijnt jouw leesplezier ook als sneeuw voor de zon. Dus zorg een aantrekkelijke boekenkast/bibliotheek binnen handbereik waarin een uitnodigende collectie van goede en hedendaagse boeken te vinden is en zorg voor fijne leesplekken zodat de leerlingen heerlijk weg kunnen dromen in hun boek.
Conclusie
Leesplezier en leestechniek moeten hand in hand gaan. Zonder leestechniek zul je het lezen niet onder de knie krijgen, maar zonder leesplezier zul je de leestechniek niet willen onderhouden. Leesplezier is dus net zo belangrijk als leestechniek.
