[DOOR MICHELLE] ‘Ik ben 6 jaar LIST-kartrekker en taalcoördinator geweest op een LIST basisschool en kreeg vaak vragen van collega’s over lezen. Het inspireren en motiveren van collega’s geeft mij energie. Dit is voor mij de aanleiding geweest om LIST-begeleider te worden bij Fontys OSO. In dit blog deel ik graag met jullie wat LIST lezen is.’
– Wat is LIST? –
LIST
LIST staat voor Lees Interventie-project voor Scholen met een Totaalaanpak. Maar de afkorting wordt door LIST-scholen ook wel vertaald naar Lezen IS Top, omdat binnen deze methodiek leesmotivatie de grootste sleutel is tot het vloeiend en vlot kunnen lezen van teksten.
LIST is in samenwerking met Hogeschool Windesheim, Hogeschool Utrecht en Fontys-Opleidingscentrum-Speciale-Onderwijszorg ontwikkeld onder leiding van Thoni Houtveen.
Het is geen leesmethode die je zo kan aanschaffen, maar een leesmethodiek waarmee je aan de hand van leesboeken kinderen leert lezen.
Voortgezet lezen
Tijdens het voortgezet lezen in groep 4 t/m groep 8 lezen leerlingen in zelfgekozen boeken. Afhankelijk van hun niveau lezen ze met een tutor, met een leeftijdsgenoot of lezen ze stil. List werkt groepsdoorbrekend met HOMMEL-klassen (hardop ondersteund lezen) en STILLEES-klassen.
Drie keer per week start de leesles met een boekenbabbel (ook wel mini leesles genoemd op Kinderboekenjuf). Het doel van een boekenbabbel is boekpromotie van verschillende genres, ontdekken van de structuur in fictie-boeken, voordoen hoe je informatieboeken kunt gebruiken en bovenal het vergroten van de leesmotivatie.
Hoe ziet een LIST leesles eruit?
LIST-scholen roosteren elke dag ruim een half uur lezen op dezelfde tijd waarin alle kinderen van groep 3 tot en met 8 lezen. Hierdoor is het mogelijk om groepsdoorbrekend te lezen.
Boekenbabbel
De boekenbabbel wordt ook wel mini leesles genoemd. Na twintig minuten lezen kom je terug op de leesvraag die tijdens de mini leesles gesteld is. Dit activeert alle leerlingen om na te denken over hun boek.
Elke boekenbabbel is anders en duurt maximaal 5 minuten. Het is bedoeld om de kinderen te motiveren om te gaan lezen en hun aandacht op bepaalde aspecten te richten. Aan het einde van deze 5 minuten geef je de kinderen een leesopdracht mee. Daarna lezen ze 20 minuten. Voorbeelden van deze leesvragen kun je vinden in alle boekenblogs op www.Kinderboekenjuf.nl
HOMMEL klas
In een zogenaamde HOMMEL klas lezen de kinderen in tweetallen. De meeste kinderen lezen met een klasgenoot. Dit heet duo-lezen. Kinderen die meer ondersteuning nodig hebben lezen met een kind dat minimaal twee groepen hoger zit. Dit heet tutorlezen. Ook zijn er STIL leesklassen, waar alle kinderen stillezen. Tijdens de 20 minuten lezen voer je op zachte toon leesgesprekjes, begeleid je de tweetallen en de tutoren en/of lees je een gedeelte van de les zelf (model staan).
Nabespreking
Na deze 20 minuten lezen heb je nog 5 minuten over om de les af te sluiten door terug te komen op je leesopdracht. Op de dagen dat je geen boekenbabbel geeft, sluit je de les af door vragen te stellen over leesmotivatie, concentratie, samenwerking, moeilijkheidsgraad of boekpromotie.
Lees meer over mini leeslessen/boekenbabbels.
Aanvankelijk lezen
Bij het aanvankelijk lezen gebruik je de methode als bron. De lettervolgorde van de methode blijft van belang en de leesboekjes die bij de aanvankelijk leesmethode horen gebruik je als leesmateriaal. Niet alle oefeningen in de werkboekjes worden gemaakt. Centraal staat het leesplezier, een passend aanbod bij het niveau van het kind en creatief schrijven.
Na de instructie van de nieuwe letter oefenen de leerlingen onder begeleiding van de leerkracht met het lezen en schrijven van woorden met de nieuwe letter. Daarna leest de leerkracht teksten met de nieuwe letter stukjes voor en daarna lezen de leerlingen in koor dezelfde tekst. Tot slot lezen de leerlingen in tweetallen de geoefende tekst.
Tijdens een lesdag leest de leerkracht een kwartier per dag voor en lezen de leerlingen daarnaast ook zelfstandig in boekjes. De leerkracht houdt regelmatig een boekenbabbel. Daarnaast wordt er net als in groep 1-2 elke dag tijd besteed aan creatief schrijven. In de blogs van de onderbouw staan er bij (bijna) elk boek ideeën voor creatief schrijven.
Bekijk ook: Inzetten op leesbeleving
Voorbereidend lezen
Bij het voorbereidend lezen werkt LIST met een essentieel thema vanuit een prentenboek. Hieraan worden geletterde activiteiten gekoppeld.
In de blogs van de onderbouw is te lezen hoe prentenboeken binnen LIST worden voorgelezen. Na het voorlezen stelt de leerkracht een denkvraag om de kinderen te laten nadenken en te laten redeneren over de diepere betekenis van het verhaal. De leerkracht leest de prentenboeken meerdere keren voor en stelt telkens op een ander niveau denkvragen.
Tijdens het thema bieden de prentenboeken een scala aan ideeën voor bijpassende spel, motorische, muzikale, geletterde en rekenactiviteiten.
Eerder schreef ik al een blog over Hoe ik met prentenboeken werk, daar lees je meer over het voorbereidend lezen. Lees hier ook meer over het bevorderen van de taalontwikkeling bij kleuters.
LIST bij jou op school?
Zou je ook graag volgens LIST willen gaan werken op jouw school? Wil je graag je leerlingen met ‘echte’ boeken leren lezen?
Neem dan contact op via het contactformulier.
Bronnen
In de volgende rapportages kunt u meer lezen over de inhoud van het project:
- Achtergrondinformatie over scholingstrajecten zie: Fontys Leren lezen met List
- Houtveen, A. A. M., Brokamp, S. K., & Smits, A. E. H. (2012). Lezen, lezen, lezen! achtergrond en evaluatie van het LeesInterventie-project voor scholen met een totaalaanpak (LIST). Utrecht: Hogeschool Utrecht: Kenniscentrum Educatie.
- Houtveen, A. A. M., & Brokamp, S. K. (2017). Doelgericht werken aan opbrengsten. Systematisch werken aan verbetering van het onderwijs bij aanvankelijk en voortgezet lezen. Utrecht: Hogeschool Utrecht, Kenniscentrum Leren en Innoveren.
- Website Geletterdheid en schoolsucces van Anneke Smits en Erna van Koeven – Windesheim Lectoraten: Onderwijsinnovatie en ICT/Pedagogische kwaliteit
- Vloeiend lezen in LIST
