[DOOR MARIE-JOSE] Het thema van de Kinderboekenweek 2020 is En toen? Een heel breed thema waarmee je echt alle kanten op kunt. In dit blog geef ik je tips rondom dit thema, maar dan vanuit de reis naar het nabije vroeger. Daarnaast tip ik ook allerlei prentenboeken waarbij je nog meer uitgewerkte ideeën kunt vinden.
– Thema kleuters En toen? Op reis naar vroeger! –
En toen? Op reis naar vroeger!
Regelmatig valt de keuze voor groep 1 en 2 op een thema wat met vroeger te maken heeft. De kinderboekenweek 2020 heeft als thema ‘En toen?’ Jonge kinderen vinden het leuk om te praten over hoe het was toen ze nog een baby waren. En daar begint de geschiedenis! Het gaat om ‘echte’ verhalen. Boeiend om te lezen over hoe het was toen je oma nog een kindje was. Of op zoek te gaan naar welke spullen mensen vroeger gebruikten.
Geschiedenis bij kleuters? Ja, dat kan! Dit blog helpt je om met de kinderen op reis te gaan naar vroeger.
Essentieel thema
Bij de LIST-methodiek kiezen de leerkrachten een essentieel thema. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Het zijn thema’s die vaak terugkomen in het dagelijks leven. Door het gebruik van een essentieel thema leren kinderen de verbinding te leggen tussen de wereld en zichzelf. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.
We gaan aan de slag met het essentieel thema: ‘En toen…’
Deze twee woorden geven zoveel ideeën waar je mee aan de slag kunt gaan, dat het een rijk aanbod kan worden. Ook is het mogelijk om binnen dit thema vanuit prentenboeken allerlei dilemma’s te bespreken met de kinderen;
- Was het vroeger fijner om te spelen? Waarom wel of waarom niet?
- Als iemand vroeger niet het wiel had uitgevonden hoe zouden we dan nu kunnen reizen?
- Waarom is het belangrijk dat we spullen van vroeger bewaren?
- Hoe zag oma er vroeger uit en hoe komt het dat ze nu wel eens iets vergeet?
- Hoe konden ze vroeger, toen ze nog geen hijskranen hadden, een grote toren bouwen?
Doelen thema En toen? Op reis naar vroeger! bij kleuters
Vele doelen kunnen beschreven worden bij dit thema. Het ligt er natuurlijk aan welke samenhang jezelf aanbrengt binnen de lessen. Bij de uitwerking van dit blog zoomen we vooral in op de bouwsteen ‘tijd en chronologie’ zoals beschreven bij de voorstellen van curriculum.nu
Binnen deze bouwsteen leren kinderen over voorwerpen, mensen en gebeurtenissen uit het verleden; over ordening en eenvoudige tijdsaanduidingen; over veranderingen die bepalend zijn geweest voor het heden en de toekomst. Enkele voorbeelden van kennis en vaardigheden die binnen dit thema aan de orde kunnen komen:
- Leren om tijdsaanduidingen te gebruiken zoals vandaag gisteren, lang geleden, toekomst; (De steen en de tijd)
- Kinderen weten hoe zij gebeurtenissen in een bepaalde chronologische volgorde kunnen plaatsen. Bijvoorbeeld de eigen geschiedenis van baby, peuter, schoolkind en ook die van hun ouders of grootouders. ( Josephina, een naam als een piano (Thematitel KBW20));
- Ze leren hoe aan de hand van voorwerpen, personen en gebeurtenissen een periode beschreven kan worden. Bijvoorbeeld: ridders in de ‘Riddertijd’ (Held op sokken);
- De kinderen leren dat veranderingen en gebeurtenissen een oorzaak kunnen hebben in het verleden of dat zij gevolgen kunnen hebben voor later. (Denk aan uitvindingen, zie ook ‘Swoertje wroet in vroeger’)
- Ze leren over veranderingen in het heden die van invloed zijn op de toekomst.
Introductie thema En toen? Op reis naar vroeger
Gebruik een oude koffer, kist of doos om steeds iets in te stoppen als je weer een ander aspect van het thema gaat behandelen. Start met foto’s van jezelf als baby en als kleuter. Vertel wat je vroeger deed, of je broertjes en zusjes had, wie je oma en opa waren, wat je lekker vond en wat je vies vond, met wie je speelde en waarom dat een leuk vriendje of vriendinnetje was. Vertel ook of je wel eens stout was…
Probeer ook iets te vertellen wat jij vroeger niet had en de kinderen nu wel.
Laat de kinderen vertellen welke verhalen zij kennen van hun oma en opa of vader en moeder.
Mogelijke activiteiten
Bouwhoek:
Leg foto’s van allerlei bouwsels van vroeger neer en laat de kinderen experimenteren met nabouwen. Denk aan:
- De scheve toren van Pisa
- Een Piramide
- De Eiffeltoren
- De Chinese muur
- Kastelen
- In de ridderzaal ligt een mozaïek op de vloer
- Hoe bouw je een ophangbrug?
- Wat zie je in het prentenboek wat je na wil bouwen?
Creatief schrijven:
Laat de kinderen experimenteren en ontdekken. Denk aan:
- In kleitabletten schrijven
- Met een ganzenveer schrijven
- Schrijven met een griffel op een lei
- Met een kroontjespen, vulpen, gelpen schrijven. Wat is het verschil?
- Verschillende soorten schrift neerleggen en laten namaken. Denk aan Latijns schrift, Grieks schrift, Spijkerschrift, Hiërogliefen
- Vergelijk de oudste Chinese picto- en ideogrammen met hedendaagse versies zie voor een voorbeeld Instituut voorbeeldtaal. Laat de kinderen zelf ook picto’s verzinnen voor woorden
Muziek:
Muziek uit alle tijden. Via Youtube kun je veel filmpjes vinden Denk ook aan:
- Liedjes zingen die opa en oma vroeger al leerden. Op de website van de Overtuin kun je de liedjes vinden als tekst, met bladmuziek en je kunt ze afspelen
- Muziek uit de middeleeuwen. Riddermuziek
- De driejarige Akim Camara speelt Ferdinand Küchler’s Opus 11 bij Andre Rieu
- Laat kinderen ook muziek van Beethoven, Bach en andere componisten horen.
Lezen:
Naast het voorlezen van prentenboeken die met het thema te maken hebben kun je ook nog denken aan:
- Lezen met picto’s. Op lezen moet je doen vind je een voorbeeld van een pictoboekje. En bij de downloads vind je nog veel meer download materialen om hiermee aan de slag te gaan.
- Leg informatieve boeken in de leeshoek zodat kinderen zelf kunnen bladeren en de tekeningen en afbeeldingen kunnen bekijken. Zorg ook voor folders van musea
- Hang een afbeelding van een oud leesplankje in de lees/schrijfhoek
Bekijk ook: Prentenboeken voor kleuters Kinderboekenweek 2020
Spel:
In de speelhoek kunnen kinderen oude gezelschapsspelletjes leren spelen. Denk ook aan:
- Vroeger speelden we buiten en dit waren favoriete spelletjes
- Deze spelletjes waren favoriet in de Middeleeuwen
- Spelletjes van de Grieken en de Romeinen
- Op hunebed nieuwscafe.nl kun je zien hoe kinderen in de steentijd speelden. Ook kun je het molenspel namaken.
Boekentips Thema kleuters En toen? Op reis naar vroeger!
Op Kinderboekenjuf.nl kun je enkele uitgewerkte boeken vinden met nog meer ideeën voor activiteiten:
- Josephina, een naam als een piano met het uitgewerkte thema opa’s en oma’s
- Swoertje wroet in vroeger; met het uitgewerkte thema archeologie, schatten graven en museum.
- Held op sokken, over ridders en middeleeuwen
- De steen en de tijd van Rian Visser met een digibordles
Andere boekentips:
- Grote uitvindingen van Jozua Douglas
- Bijzondere bouwsels
