‘Het huisje had er genoeg van
Zo gaat het niet langer, dacht ze
Als er niemand in mij woont, stort ik nog in.
krakend en piepend stond ze op.
Nog een beetje suf en wankel ging ze op pad.
Op zoek naar een heks om mee te wonen.’
– Het huisje zonder heks –
Dit is een prentenboek.
Het verhaal
Op een open plek in het bos stond een klein huisje waarin een heel oude heks woonde. Op een dag vertrok de heks om nooit meer terug te keren. Het huisje wachtte in de winter, in de lente, in de zomer en in de herfst.. maar er kwam geen heks langs om mee te wonen.
Het huisje besluit op een dag om zelf op zoek te gaan naar een heks. Ze gaat langs bij een goede buur, zij heeft een jonge heks gezien die met de noorderzon vertrokken is. Een oude bekende heeft ook de heks gezien. De heks is verder gereisd naar het oosten. Een verre vriend aan zee heeft de heks zien reizen naar het zuiden en een vage kennis heeft het heksje ook gezien, maar weet niet meer waar de heks naartoe is gegaan.
Bijna wil het huisje de moed opgeven, als zij in de verte een lichtpuntje ziet. Daar was dan eindelijk het jonge heksje. Het huisje had een heks gevonden om mee te wonen.
‘Ze voelen zich thuis bij elkaar’.
Benieuwd naar dit boek? Bekijk het inkijkexemplaar.
Recensie
Tijdens de Nationale voorleesdagen 2025, van 22 januari t/m 1 februari 2025, staan 10 prentenboeken centraal. Deze boeken zijn gekozen door een comité van bibliothecarissen, boekhandelaren en leerkrachten. Het boek: ‘Het huisje zonder heks’ maakt deel uit van deze top 10 en het is ook werkelijk een pareltje!
Het huisje speelt de hoofdrol in dit verhaal en dat maakt het verhaal al meteen verrassend! Een huis dat zelf op zoek gaat naar iemand om mee te wonen! Alleen de poten van het huisje tonen de uiterlijke kenmerken van het leven en het verhaal laat met woorden zien dat het huisje gevoel heeft.
‘Het huisje was lang op zoek geweest.
De winter viel in stilte om haar heen.
Het was koud zonder brandend haardvuurtje.
En zo leeg.
Zo leeg had ze zich nog nooit gevoeld.’
Het boek bevat rijke taal, het spreekt direct aan en de schrijver neemt je mee in de gevoelens van het huisje. Het verhaal bevat een herhalend element: Een huisje dat op zoek gaat naar een heks en mensen die een jong heksje hebben gezien op zoek naar een huisje. Die herhaling is steeds met andere woorden geschreven en dat zorgt ervoor dat de woordenschat op een natuurlijke manier wordt vergroot.
De prachtige illustraties zijn om bij weg te dromen! Tijdens de eerste keer lezen werd ik aangetrokken tot de kernillustraties. Bij het herhaald lezen is er steeds meer ruimte voor de omgeving en de details daaromheen. Lastige woorden/zinnen zoals: ‘… doemde in de mist…’ en ‘De winter viel in stilte…’ worden door de afbeeldingen goed ondersteund.
Sophie Pluim, de Nederlandse schrijver en illustrator van het boek: ‘Het huisje zonder heks’, is onder meer bekend als illustrator van de boeken: Mot en de metaalvissers (bekijk de ideeën voor mini leeslessen), De Niet zo eenzame tocht van Torre en Mijn jaar in een tent (bekijk de ideeën voor mini leeslessen).
Met dank aan uitgeverij Ploegsma voor het toezenden van dit recensie-exemplaar.
Ideeën voorlezen Het huisje zonder heks
In de onderbouw werken de mini leeslessen anders. Het voornaamste doel van het voorlezen in de onderbouw is het leesplezier! Kinderen die graag worden voorgelezen en het fijn vinden om boeken te bekijken, zullen later het lezen sneller oppakken. Bij de keuze van het boek is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.
Hieronder staat beschreven hoe je Het huisje zonder heks kunt voorlezen. Voorlezen is een manier om naast het vergroten van het leesplezier te werken aan andere doelen zoals het vergroten van de woordenschat, het inzicht in zinsbouw, verhaalbegrip, de communicatievaardigheid en boekoriëntatie te werken.
Introductie en voorlezen
Als introductie:
- Stel de vragen: Wat kan allemaal lopen? Kan een huis ook lopen?
Voor het voorlezen:
Bekijk met de kinderen de kaft en praat erover voor je start met voorlezen. Je kunt dit doen door te vragen wat ze zien en of ze een idee hebben wat dat betekent.
Vertel kort de strekking van het verhaal zonder dat je de clou weggeeft. Je wil dat kinderen nieuwsgierig worden en de juiste informatie tot zich nemen, waardoor het verhaalbegrip zo groot mogelijk wordt. Voor dit boek zou dit als volgt kunnen:
- Het huisje in dit verhaal is eenzaam en gaat daarom op zoek naar een heks om mee te wonen!
Als het prentenboek voor de eerste keer voorgelezen wordt, onderbreek je het verhaal zo min mogelijk. Je geeft alleen maar uitleg als je denkt dat sommige woorden te moeilijk zijn om het verhaal te begrijpen. Zorg ervoor dat de kinderen het boek goed kunnen zien (liefst via het digibord). Moeilijke woorden op de pagina leg je van tevoren uit in kindertaal eventueel met hulp van de illustratie.
Bij volgende keren voorlezen is het mogelijk om dieper na te denken over een fragment van het verhaal. Als je een denkvraag stelt, vraag dan door op wat de leerlingen antwoorden.
Maak een keuze uit onderstaande vragen:
| Kijk en vergelijk | – Hoeveel tijd verstrijkt er in dit verhaal? Kun je dat zien aan de illustraties? Zijn er woorden in het verhaal die het verstrijken van de tijd beschrijven? |
| Betwijfelen | – Het huisje gaat anderen om hulp vragen. Waarom is het waardevol om hulp te zoeken? |
| Bedenken | – Waarom is de oude heks weggegaan? – Waar is de oude heks naartoe gegaan? – Wat zou er gebeurd zijn als het huisje geen heks gevonden had? |
| Oplossen | – Lees het verhaal voor t/m de zin ‘Als er niemand in mij woont, stort ik nog in’. Laat de illustratie nog niet aan de kinderen zien. Het huisje heeft een probleem, er woont niemand in het huisje en daardoor raakt het in verval. Kun je een oplossing bedenken voor dit probleem? |
| Voorspellen | – ‘Zo leeg had ze zich nog nooit gevoeld’. Hoe zou dit verhaal aflopen? |
| Ontwerpen | – ‘Krakend en piepend stond ze op’. Wat zou het huisje gaan doen nu ze poten heeft? |
| Grote ideeën | – Als jouw huis poten zou hebben, waar zou jij naartoe reizen? Op welke plek wil jij dan wonen? |
| Verbinden | – Heb jij weleens lang moeten zoeken voordat je iets kon vinden? – Voel jij je weleens eenzaam? – Ken je iemand die eenzaam is? Wat zou je voor diegene kunnen doen? – Waar voel jij je thuis? |
Woorden die goed behandeld kunnen worden bij dit boek om de woordenschat te vergroten:
- Met behulp van de illustraties: open plek, bos, huisje, oude heks, nesten, mos, schoorsteen, luikjes, paddenstoelen, storm, leeg, dansend lichtje, lantaarn, hoed, bezem.
- Uitleggen met andere woorden: krom van ouderdom, kamers werden stil, slingerden, instorten, goede buur, poosje geleden, oosten, oude bekende, zuiden, zuiden, vage kennis, de winter viel in stilte, brandend haardvuurtje, stak fier vooruit, aan elkaar wennen, minder leeg en minder koud.
- Door de woorden voor te doen met het boek: slofte, verloor, niet verstaan door harde wind, wandeling, dichterbij, opeens.
- Door in het echt te laten zien: rimpels, krakend, piepend, suf, wankel.
- Uitdrukkingen: met de noorderzon vertrokken, de moed opgeven.
Werken vanuit essentiële thema’s
In groep 1-2 wordt op bijna alle scholen gewerkt met thematisch onderwijs. Bij het voorlezen is het dan ook een logische keuze om te kiezen voor prentenboeken die bij het thema passen. Het doel van het thematisch voorlezen is dat de ervarings- en taalbasis van de kinderen vergroot wordt.
Kies een essentieel thema, waarbij 1 prentenboek de basis is. Essentiële thema’s zijn brede onderwerpen waar mensen op verschillende wijzen naar kijken en die uitnodigen tot het stellen van vragen en filosoferen. Uitleg over het essentiële thema lees je in het blog Werken met essentiële thema’s.
Essentieel thema
Binnen een essentieel thema werk je met een centrale zin en woord. Uitleg over de centrale zin en het centrale woord lees je het blog Geletterdheid met prentenboeken.
Bij dit boek past het essentieel thema:
Voel je thuis
De zin die centraal kan staan is: ‘Ze voelen zich thuis bij elkaar’.
Als centrale woord zou ik ‘voelen‘ kiezen.
Wanneer kinderen zich fijn voelen thuis, op school en in de omgeving, staan ze open om tot leren te komen. ‘Voel je thuis’ is een breed essentieel thema waarnaar op verschillende wijze gekeken kan worden. Binnen dit thema kun je onder andere: voelen/gevoelens, wonen, familie, vrienden en sociaal-emotioneel welbevinden bespreekbaar maken.
Andere essentiële thema’s bij dit prentenboek kunnen zijn:
- Wonen
- Op zoek naar…
Mogelijke activiteiten
Hoeken:
- Richt een huishoek in met materialen passend bij het boek: Het huisje zonder heks. Laat je inspireren door de illustraties op de schutbladen van het boek.
- Maak een verteltafel bij het boek. Denk hierbij aan zones waarin de verschillende seizoenen zichtbaar zijn, het huisje en alle personages uit het boek.
Creatief schrijven:
- Schrijf een advertentie in de krant voor het huisje. Schrijf dat het huisje iemand zoekt om mee te wonen. Voor wie is het huisje geschikt? Hoeveel personen kunnen in het huisje wonen? Mogen ook huisdieren in het huisje wonen?
- In welk huis voel jij je thuis? Teken jouw fijne huis en schrijf erbij waarom het fijn is om er te wonen.
Rekenen:
- Hoeveel dieren tel je in het boek? Maak een staafdiagram met de categorieën: vogel, haas, vos, hert, kip, hond, fazant en kat. Welke dieren verschijnen vaak in het boek, welke dieren het meest en welke dieren het minst. Zijn er ook dieren die evenveel zijn geïllustreerd?
- Maak met een klein groepje kinderen een staafdiagram van de eigen gezinssituatie.
Muziek:
- Liedje Zeven heksen van Sesamstraat.
- Foeksia – Als je een heks bent.
- Maak de kinderen bewust van de geluiden om zich heen met het liedje: In ons huis klinken heel veel geluiden.
Creatief:
- Oefen het schrijven van het cijfer 4 en maak daarna heksjes van de cijfers!
- Maak een vierluik van de vier seizoenen. Wat zie je in de lente, zomer, herfst en winter? Ga daarover met de kinderen in gesprek en laat ze dat op vier verschillende tekenvellen uitwerken. Knutsel daarna Het huisje zonder heks en plaats dat op de tekeningen.
Drama:
- Een bewegingstussendoortje met de heks!
Natuur:
- Een interactieve schoolplaat over de vier seizoenen.
- Speel met de kinderen een quiz over de vier jaargetijden.
Andere titel bij het thema:
- Mijn huis is jouw huis (bekijk de ideeën voor mini leeslessen)
Overig idee:
- Een inspirerend blog geschreven door de Kinderboekenjuf om met boeken thuissituaties bespreekbaar te maken.
Dit blog is geschreven door gastblogger Sandra.
